ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ περί παίδων αγωγής. Ancient Greeks’ 7 Words for Love

Κανένας άλλος δεν δίδαξε την Αγάπη και τον Έρωτα όπως ο Πλάτων.

Η επιρροή του Πλάτωνα στην κατανόηση της αγάπης και του έρωτα είναι αδιαμφισβήτητη και διαχρονική. Μέσα από τα έργα του, και ιδιαίτερα το "Συμπόσιο", ανέπτυξε μια φιλοσοφική προσέγγιση που επεκτείνει την έννοια του έρωτα πέρα από τις φυσικές και συναισθηματικές του διαστάσεις. Ο Πλάτων συλλαμβάνει την αγάπη ως μια δύναμη που οδηγεί την ψυχή προς την ανύψωση και την πνευματική αναζήτηση. Η πλατωνική αγάπη, όπως αναπτύσσεται στο "Συμπόσιο", παρουσιάζεται ως μια διαδικασία που ξεκινά με την έλξη προς τη φυσική ομορφιά σε έναν άλλο άνθρωπο, αλλά εξελίσσεται σε μια βαθύτερη, νοητική και ηθική συνάντηση με το Αληθινό και το Καλό.

Αυτός ο πνευματικός έρωτας γίνεται μια μορφή φιλοσοφικής αναζήτησης, ένα μονοπάτι που οδηγεί από το υλικό στο άυλο, από το προσωπικό στο καθολικό. Η διδασκαλία του Πλάτωνα υπερβαίνει τις παραδοσιακές αντιλήψεις της εποχής του, προσφέροντας ένα όραμα του έρωτα ως μια δημιουργική και μεταμορφωτική δύναμη που ανυψώνει την ανθρώπινη κατάσταση.

Αυτή η συμβολή καθιστά τον Πλάτωνα μοναδικό στο να εξηγεί την αγάπη και τον έρωτα σε ένα τέτοιο πνευματικό επίπεδο. Η επίδρασή του απλώνεται πέρα από τη φιλοσοφία, αγγίζοντας την τέχνη και την κοινή μας κατανόηση για τις σχέσεις και την ίδια την ύπαρξη. Μέσω της διδασκαλίας του, ο έρωτας γίνεται όχημα κατανόησης της πιο βαθιάς αλήθειας για τη ζωή.

 

Ειδ/Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας & MBCT-MBSR Ψυχικής Υγείας ● Χρήστος Κουμαραδιός

No one else taught Love and Eros like Plato.

Plato's influence on the understanding of love and eros is undeniable and timeless. Through his works, and especially the "Symposium", he developed a philosophical approach that extends the concept of love beyond its physical and emotional dimensions. Plato conceives of love as a force that leads the soul towards elevation and spiritual quest. Platonic love, as developed in the "Symposium", is presented as a process that begins with attraction to the physical beauty of another person, but evolves into a deeper, intellectual and moral encounter with the True and the Good.

This spiritual love becomes a form of philosophical inquiry, a path that leads from the material to the immaterial, from the personal to the universal. Plato's teaching transcends the traditional understandings of his time, offering a vision of love as a creative and transformative force that elevates the human condition.

This contribution makes Plato unique in explaining love and romance on such a spiritual level. His influence extends beyond philosophy, touching art and our common understanding of relationships and existence itself. Through his teaching, love becomes a vehicle for understanding the deepest truth about life.

 

Mental Health Consultant & MBCT-MBSR Mental Health ● Christos Koumaradios

Ancient Greeks’ 7 Words for Love 

Οι Χριστιανοί ισχυρίζονται ότι έχουν το μονοπώλιο του λόγου της αγάπης, ότι μόνο ο Ιησούς μίλησε για αγάπη. Εμείς λέμε ότι είναι ανοησία!! Στον Χριστιανισμό ο στόχος των οπαδών του είναι να στοχεύουν στη σωτηρία μέσω του Ιησού Χριστού. Δηλαδή να επιτύχουν μια αιώνια μεταθανάτια ζωή σε ένα υποτιθέμενο μέρος που ονομάζεται Ουράνιος Παράδεισος.

 

Στην Αυτόχθονος Ελληνική Εθνική Θρησκεία στόχος μας είναι να προσπαθήσουμε να μοιάσουμε τους Θεούς που είναι τέλειοι.  Δηλαδή να προσπαθούμε να φτάσουμε στο υψηλότερο επίπεδο της αρετής σε ό,τι κάνουμε στη ζωή μας.

Λοιπόν φίλοι μου χριστιανοί «Αγάπη» και  οι πράξεις αγάπης πήγαζουν από την Αρετή και έχουν να κάνουν απολύτα με την «Αρετή».

 

Η αρετή αφορά την αγάπη:

Για τη δικαιοσύνη.

Η αρετή έχει να κάνει με την τιμή.

Η αρετή αφορά αξίες που έχουν να κάνουν με το να ζεις μια ηθική ζωή.

Η αρετή είναι ο σεβασμός.

Η αρετή είναι να συνεισφέρουμε θετικά στην κοινωνία μας, στη χώρα μας.

Η αρετή είναι να βοηθάς τον συνάνθρωπο σου.

 

Φίλοι μου Χριστιανοί όλα τα παραπάνω και πολλά άλλα είναι στον πυρήνα της αγάπης, όλα τα παραπάνω υποκινούνται από τις αρχές και τις αξίες της αγάπης.

 

Οι αρχαίοι μας πρόγονοι, η θρησκεία και οι παραδόσεις τους έχουν να κάνουν με την αγάπη και είχαν πολλές λέξεις και εκφράσεις για τα διάφορα είδη αγάπης που θα δείτε παρακάτω.

 

Παρακαλώ, λοιπόν, σταματήστε να διαδίδετε τα ανοησιακά ψέματά σας για τους προγόνους μας. Σταματήστε να διαδίδετε ψέματα για τη θρησκεία τους, τις αρχές και τις αξίες τους και τις όμορφες και πλούσιες παραδόσεις τους.

 

 

Christians claim to have a monopoly on the word of love that only Jesus talked about love. We say that is nonsense!! In Christianity the aim of its adherents is to aim for salvation through Jesus Christ. That is to achieve a forever afterlife in a supposed place called Heavenly Paradise.

In the indigenous Hellenic Ethnic Religion our aim and our goal is to try and resemble the Gods who are perfect. That is to try to reach the highest level of virtue in everything we do in our lives.

Well, my Christian friends, "Love" and acts of love proceed from Virtue and have absolutely everything to do with "Virtue".

Virtue is about the love:

 Of and for justice.

Virtue is about honour.

Virtue is about values which have to do with living an ethical life.

Virtue is about respect.

Virtue is about making a positive contribution to one’s society, to one’s country.

Virtue is about helping and assisting your fellow human being.

My Christian friends all of the above and much more is at the core of love, all of the above is motivated from the principles and values of love.

Our ancient forefathers, their religion and their traditions have everything to do with love and they had many words and expressions for the different types of love which you will see below.

So please stop spreading your nonsense lies about our forefathers and ancestors. Stop spreading lies about their religion, their principles and values and their beautiful and rich traditions.

Το μήνυμα της αγάπης στην Αρχαία Ελλάδα...

Από τα Αρχαία Ελληνικά κείμενα για την αγάπη προς τον συνάνθρωπο:


Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι το θρησκευτικό μήνυμα της αγάπης γεννήθηκε με το χριστιανισμό. Το κήρυγμα της αγάπης, ωστόσο, παρατηρείται σε πολλές θρησκείες και σε πολλές λογοτεχνίες, μια πρακτική που συνδέεται με όλους τους αρχαίους πολιτισμούς, ακόμα και σε εκείνους που δεν είχαν ακόμη καταγεγραμμένη λογοτεχνία αλλά μόνο προφορική παράδοση.

Στην αρχαία Ελλάδα, το κήρυγμα της Αγάπης ήταν κάτι εξαιρετικά διαδεδομένο και υπάρχει σε διάφορες μορφές: στις ομιλίες των φιλοσόφων, στα Δελφικά Παραγγέλματα, στους πολλούς θεούς που προστατεύουν την αγάπη (ο Ζευς "Φίλιος", που σημαίνει "ο Δίας της Αγάπης", ο Έρωτας, η Αφροδίτη, ο Οίστρος, ο Αντέρως, ο Ίμερος, οι Ερωτιδείς, ο Πόθος, η Ερατώ, ο Υμέναιος, κλπ), στις θρησκευτικές προσευχές, και στα επίθετα των θεών (είναι ενδεικτικό ότι ο Δίας έχει 15 επίθετα που εκφράζουν την αγάπη).

Παραθέτουμε αρχαία ελληνικά κείμενα για την αγάπη. Να σημειώσουμε για τη σωστή ανάγνωση των κειμένων ότι στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα το ρήμα "Φιλώ" σημαίνει "Αγαπώ" και ως εκ τούτου οι λέξεις "Φιλία", "Φιλότης", "Φιλείν" σημαίνουν "Αγάπη".

1) «Αγάπησις απόδεξις παντελής.» — Πλάτων (Ορισμοί)
«Η Αγάπη είναι η παντελής αποδοχή.»

2) «Όλους αγάπα.» — Φωκυλίδης

3) «Ο ανώτερος άνθρωπος, περισσότερο από κάθε τι, αφιερώνεται στη Σοφία και την Αγάπη. Το πρώτο είναι θνητό αγαθό ενώ το δεύτερο είναι αθάνατο.» — Επίκουρος (Επίκουρου Προσφώνηση. 78)

4) «Φιλοφρόνει πάσιν.» (φιλοφρονώ = φρονώ φίλα = σκέφτομαι με Αγάπη για κάποιον/κάτι) - (Δελφικό Παράγγελμα) (Τα δελφικά παραγγέλματα ήταν 147 αποφθέγματα που ήταν χαραγμένα στο ναό του Απόλλωνα στους Δελφούς, κυρίως στον πρόναο). Τα παραγγέλματα λέγεται ότι δόθηκαν από το θεό Απόλλωνα. Μερικά από αυτά αποδίδονται στους επτά σοφούς της Ελλάδας.

5) «Αφετηρία των αρετών είναι η ευσέβεια, και κορυφαίο όριό τους η Αγάπη.» — Πυθαγόρας ο Σάμιος

6) «Η Αγάπη προς τους ανθρώπους είναι καθήκον, αφού είμαστε όλοι παιδιά των ίδιων θεών.» — Επίκτητος

7) «Φιλία Αγάπα.» (Να αγαπάς). - (Δελφικό Παράγγελμα)

8) «Εχούσης γάρ τι της ψυχής αγαπητικόν εν εαυτή, και πεφυκυίας, ώσπερ αισθάνεσθαι και διανοείσθαι και μνημονεύειν, ούτω και φιλείν.» — Πλούταρχος (Σόλων,7,3,1-4)
«Η ψυχή κλείνει μέσα της δύναμη Αγάπης καθώς επλάστηκε για να αισθάνεται, να σκέπτεται και να θυμάται, έτσι επλάστηκε και για ν’αγαπά».

9) «Φιλοφρονήσασθαι αλλήλους.» — Πλάτων (Νόμοι 738 D)
«Να αγαπάτε αλλήλους.»

10) «Ούτοι συνέχθειν, αλλά συμφιλείν έφυν.» — Σοφοκλής (Αντιγόνη)
«Γεννήθηκα για ν’ αγαπώ, όχι για να μισώ.»

11) «Αγάπα τον πλησίον μικρά ελαττούμενος.» — Θαλής ο Μιλήσιος
«Να αγαπάς τον πλησίον σου λίγο περισσότερο από ότι αγαπάς τον εαυτό σου.»

12) «Αγάπης δε ουδέν μείζον ούτε ίσον εστί.» — Μένανδρος
«Τίποτε δεν είναι σπουδαιότερο ούτε ίσο με την Αγάπη.»

13) «Ως καλώς έχον εστί πασάν τε γην πατρίδα νομίζειν και πάντας ανθρώπους αδελφούς και φίλους, ως αν γένος μεν όντας θεού.» — Απολλώνιος Τυανεύς (Φιλόστρατου, Απολλ. Τυαν. Επιστ, νζ)
«Είναι καλό να θεωρούμε όλη τη γη πατρίδα μας και όλους τους ανθρώπους αδερφούς μας και φίλους μας, γιατί είναι όλοι παιδιά των θεών.»

14) «Καταφέρετε να βλέπετε τον χειρότερο εχθρό σας σαν αγαπητό φίλο σας, με την ίδια λαχτάρα.» — Σωκράτης
"Manage to see your worst enemy as your dear friend with the same yearning." - Socrates

15) «Τον εχθρόν φίλον ποιείν και ευεργετείν.» — Κλεόβουλος ο Λίνδιος (Διογ. Λαέρτ. Βίοι Φιλ. Α,91)
«Τον εχθρό να τον κάνεις φίλο και να τον ευεργετείς.»

16) «Ούτε γαρ ανταδικείν δει ούτε κακώς ποιείν ουδένα ανθρώπων ουδ’ αν οτιούν πάσχη υπ’ αυτών.» — Πλάτων (Κριτ. 10,49 Γ)
«Ούτε λοιπόν να εκδικείται κανείς πρέπει ούτε να κακοποιεί κανένα από τους ανθρώπους οτιδήποτε κι αν παθαίνει από αυτούς.»

17) «..της φιλίας …μεγίστης ούσης αρετής και ταις άλλαις ως τελειότητος επιφαινομένης. Πέρας μεν γαρ των αρετών η φιλία…η δε της φιλίας έξις ο τελειότατος των αρετών καρπός.» — Ιεροκλής (In Au. Ca. 7,9,3 κ. εξ.)
«..της Αγάπης…η οποία είναι μέγιστη αρετή και σε σχέση με τις άλλες αρετές φαίνεται ως η τελειοποίησή τους. Η αγάπη είναι το τέλος των αρετών…και η συνήθεια της αγάπης είναι ο τελειότατος καρπός των αρετών.»

18) “Η γάρ φιλία προς τη μιά των πάντων εστίν αρχή, ει δε γε εκεί ένωσις πανταχού και ουδαμού διάκρισις” — Ολυμπιόδωρος (Σχόλια στον Γοργία. Του Πλάτωνα)

19) «Της δ αυ περί τους θεούς ευσεβείας το μεν εστι θεοφιλότης, το δε φιλοθεότης. Θεοφιλότης μεν το υπό των θεών φιλείσθαι και παρά των θεών πολλών τυγχάνειν, Φιλοθεότης δε το φιλείν τους θεούς και φιλίαν έχειν περί αυτούς» .. Θεοφιλότης είναι το να σε αγαπούν οι Θεοί. — Μένανδρος (Διαίρεσις των επιδεικτικών 361,21)

20) «Τεκόντι δε αρετήν αληθή και θρεψαμένω υπάρχει θεοφιλή γενέσθαι, και είπερ τω άλλω ανθρώπων αθανάτω και εκείνω.» Όποιος γεννήσει και αναθρέψει αληθινή αρετή, αυτός έχει τη δυνατότητα να γίνει αγαπημένος στους θεούς και να γίνει αθάνατος περεισσότερο από κάθε άλλο άνθρωπο.
— Διοτίμα η Μαντινεία

21) «(Ο Δίας)..Φίλιος δε και Εταιρείος (ονομάζεται) ότι πάντας ανθρώπους συνάγει και βούλεται φίλους είναι αλλήλοις.» Ο Δίας Φίλιος και Εταιρείος ονομάζεται γιατί όλους τους ανθρώπους ενώνει και επιθυμεί να είναι αγαπημένοι μεταξύ τους. — Δίων Χρυσόστομος (Or.12)

22) «Οι θεοί αγαπούν τους δίκαιους.» - Σοφοκλής

23) «(η φιλανθρωπία εστί)..ηδίστη και καλλίστη και προσφιλεστάτη θεοίς τε και ανθρώποις.” — Ξενοφών (Οικονομικός,15.4)

24) «Η φιλανθρωπία είναι συνήθεια των ευγενέστερων και καλύτερων ανθρώπων.»
— Πλάτων

25) «έτι δε και τούτων επέκεινα των ενώσεων η θεία φιλία και η του αγαθού χορηγία συνέχει τον όλον κόσμον.» — Πρόκλος (Σχόλια στον Τιμ. Του Πλ. 2,112,3-4)

26) “..Ζευ…συ και τα περισσά επίστασαι άρτια θείναι και κοσμείν τα άκοσμα, και ου φίλα σοι φίλα εστιν…» Δία…εσύ γνωρίζεις πώς να ανάγεις στο μέτρο κάθε υπερβολή, να επιβάλλεις τάξη σε κάθε τι το άτακτο, και να εγκαθιδρύεις την Αγάπη ανάμεσα σε όσα δεν έχουν αγάπη μεταξύ τους” — Κλεάνθης (Ύμνος εις Δία)

27) «Τον κόσμο και τα όντα έπλασε ο Θεός, ο οποίος είναι αγαθώτατος, φιλανθρωπότατος και τελειότατος καθόσον ο ίδιος κατεσκευάσθη από τελειοτάτην ύλην» — Χρύσιππος

28) «Έστι δ η μεν προς γονείς φιλία τέκνοις και ανθρώποις προς θεούς, ως προς αγαθόν και υπερέχον. Ευ γαρ πεποιήκασι τα μέγιστα. Του γαρ είναι και τραφήναι αίτιοι, και γενομένοις του παιδευθήναι.» Η σχέση της Αγάπης των τέκνων στους γονείς είναι όπως ακριβώς των ανθρώπων στους θεούς. Αγάπη δηλαδή που απευθύνεται στο αγαθό και το υπέροχο, γιατί οι γονείς δίνουν στα τέκνα τους τα μεγαλύτερα ευεργετήματα. Γιατί αυτοί τους έδωσαν την ύπαρξη, την διατροφή τους κι όταν μεγαλώσουν την εκπαίδευσή τους.
— Αριστοτέλης (Ηθ. Νικ. Η. 1162α)

29) «Ούτω και έθνει κοινή και πόλεσι ταις προεστώσαις και καθ εαυτήν εκάστη πόλει μεγάλων αγαθών η προς αλλήλους φιλία και ομόνοια.» …μεγάλα αγαθά είναι η Αγάπη μεταξύ των ανθρώπων και η ομόνοια. — Αριστείδης (Περι ομονοίας ταις πόλεσιν,531,1-3)

30) «εκεί δε η φιλία και η ένωσις και η ενοποιός των όλων θεός.» — Πρόκλος (Στον Παρ. του Πλ. 849,14-15)

31) «Μάλλον βασιλικωτέρα φιλανθρωπία του λοιπού χορού των αρετών» Η Αγάπη προς τον συνάνθρωπο είναι κατά πολύ η σημαντικότερη από όλες τις αρετές (η προεξάρχουσα όλων των αρετών).
— Θεμίστιος (Ομ.1,11.26-27 Schenkl)

32) «Η αληθινή φιλία και των θεών εστίν αυτών και των κρειτόνων ημών γενών, ήκει δε και εις ψυχάς τας αγαθάς.» Η αληθινή Αγάπη / φιλία είναι χαρακτηριστικό των ίδιων των θεών και των καλύτερων από τα ανθρώπινα γένη, ταιριάζει δε και στις αγαθές ψυχές. — Πρόκλος (Στ. Αλ. Του Πλ. 113,13-15)

Οι 7 τύποι αγάπης σύμφωνα με τους αρχαίους Έλληνες


Ανεξάρτητα από την ηλικία, την εκπαίδευση, την πνευματική πεποίθηση ή την κατάσταση, η αγάπη μπορεί να αναγκάσει ένα άτομο να ταξιδέψει και να αμφισβητήσει τα πάντα.

Είναι κάτι που μας κάνει πραγματικά ανθρώπινους.

Παρόλο που αυτή η λέξη έχει χρησιμοποιηθεί για να περιγράψει μια ποικιλία συναισθημάτων, η πραγματική αγάπη πηγαίνει βαθύτερη από το να είναι απλώς ένα συναίσθημα. Είναι μια κατάσταση ύπαρξης, μια συχνότητα υπάρχουσας, μια σφαίρα της πραγματικότητας.

Η σύγχρονη αναπαράσταση της Αγάπης έχει συνδεθεί με την κατοχή κάποιου, που αισθάνεται πλήρης ή σπασμένη αν αυτός που αγαπάμε μας αγαπά πίσω.

Αλλά αυτό είναι μόνο ένα ψυχολογικά περιστρεφόμενο σχήμα από πολλούς.
Όλες αυτές οι συγχύσεις εμφανίζονται γιατί ξεχνάμε αργά το πραγματικό νόημα πίσω από την αγάπη. Με την βασική έννοια, η Αγάπη είναι η αρχέγονη δύναμη που μετακινεί 2 ξεχωριστά πράγματα μαζί για να δημιουργήσει ένα εντελώς νέο ον.


Η αγάπη είναι μια δύναμη που ενώνει την ολότητα! – 7 τύποι αγάπης σύμφωνα με τους αρχαίους Έλληνες

Η ανθρώπινη ψυχή μας ερμηνεύει αυτή τη δύναμη μέσω των συναισθημάτων και της έλξης. Μεταφράζεται και το προκαλεί ανάλογα με διαφορετικούς ψυχολογικούς παράγοντες.
Για παράδειγμα, οι περισσότεροι άνθρωποι, όταν λένε ότι είναι ερωτευμένοι με κάποιον, είναι στην πραγματικότητα ερωτευμένοι με την ασυνείδητη όψη τους που βλέπουν σε αυτό το άλλο άτομο.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι περισσότερες σχέσεις βασίζονται στην κτητικόητα του ενός στον άλλον, επειδή οι άνθρωποι αισθάνονται δικαίωμα στις πτυχές που αγαπούν. Υποσυνείδητα, αυτά είναι μέρη του εαυτού τους.

Η αγάπη είναι μια δύναμη που θέλει να είστε ολόκληροι, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Ενώνει τα πάντα με την ολότητα. Είναι μια δύναμη ενοποίησης και επέκτασης.

Υπάρχουν πολλές φιλοσοφίες και προσπάθειες να εξηγηθεί η Αγάπη και ακόμα περισσότερο παράγεται εμπνευσμένη από αυτήν.

Σύμφωνα με τους αρχαίους Έλληνες η αγάπη μπορεί να βιωθεί σε 7 διαφορετικές μορφές. Η φιλοσοφία τους λέει ότι υπάρχουν 7 τύποι αγάπης που διαφέρουν στην ενέργεια και την ένταση.

Οι 7 τύποι αγάπης σύμφωνα με τους αρχαίους Έλληνες:

1. Η αγάπη του έρωτα

Ο Έρως είναι η αγάπη σε μια μορφή οικεία επιθυμία που αισθάνεστε προς ένα άλλο άτομο. Είναι κυβερνούμενος από μια σεξουαλική έλξη που είναι κυρίως φυσική στη φύση.
Η ενέργεια της ρίζας της αγάπης αυτής ήταν μαζί μας από τους πρωτόγονους χρόνους, ακόμη και πριν η αγάπη είχε το όνομά της.
Πάθος και ευχαρίστηση φέρνουν αυτή την αγάπη.
Όσο πιο γρήγορα έρχεται, αυτός ο τύπος αγάπης εξαφανίζεται γρήγορα. Αυτό κάνει κάθε σχέση που έχει ρίζες στον Έρωτα να μην διαρκέσει πολύ.

2. Η αγάπη της Φιλίας

Η Φιλία είναι η αγάπη που έχετε για τους φίλους και την οικογένειά σας. Αυτό το συναίσθημα είναι περισσότερο ριζωμένο στη συντροφικότητα ή τη φιλία.
Σε ενεργειακό επίπεδο, η Φιλία προέρχεται από την καρδιά, καθώς βασίζεται σε αμοιβαία συναισθήματα εμπιστοσύνης, σεβασμού και θαυμασμού ή αποδοχής.
Σε μια ρομαντική σχέση, η αγάπη του Έρωτα και της Φιλίας μπορεί να ευδοκιμήσει, πράγμα που εξαρτάται αν και οι δύο εταίροι ανακάλυψαν την Φιλαουτία (αυτο-αγάπη).
Εάν μια σχέση βασίζεται στα 3 από αυτά, θα διαρκέσει πολύ περισσότερο.

3. Η αγάπη της Στοργής

Η Στοργή είναι η αγάπη μεταξύ γονέων και παιδιών. Αυτή η αγάπη βασίζεται στην εξάρτηση και την εξοικείωση της σύνδεσης.
Σε ένα ενεργητικό επίπεδο, η αγάπη της Στοργής προέρχεται από την Καρδιά και του Στέμματος και είναι πολύ καθαρή και άνευ όρων.
Οι Έλληνες δήλωσαν ότι πολλοί ενήλικες αναζητούν αυτό το είδος αγάπης στις ρομαντικές τους σχέσεις. αλλά λόγω των υψηλών επιπέδων εξάρτησης και προσκόλλησης που εμπλέκονται, μπορεί να οδηγήσει σε επιπλοκές.
Αυτός ο τύπος αγάπης δεν λειτουργεί καλά στις ρομαντικές σχέσεις επειδή αλλάζει τη ροή της ενέργειας και την οδηγεί στο εγώ, οδηγώντας σε συσχετισμό και τοξικότητα στη σχέση.

4. Η Αγάπη της Αγάπης

Η Αγάπη είναι η Παγκόσμια αγάπη που νιώθουμε ο ένας για τον άλλο, τον πλανήτη, το σύμπαν ή τον Θείο, τη φύση και όλα τα άλλα πλάσματα. Είναι μια αγενή αγάπη και η δύναμη ζωής του Σύμπαντος.
Σε ενεργειακό επίπεδο, η Αγάπη ρέει από τα όλα  και σημαίνει ισότητα και ισορροπία.
Ενισχύουμε την αγάπη της Αγάπης με το διαλογισμό, περνώντας τον χρόνο στη φύση και ενισχύοντας την πνευματική μας σύνδεση.
Όλες οι σχέσεις έχουν ένα άγγιγμα της αγάπης «Agape», καθώς βλέπουμε σε αυτή τη θεότητα, καθώς κοιτάμε τα μάτια του συντρόφου μας.

5. Η αγάπη παιχνίδι
Eίναι η αγάπη που έχουμε για το παιχνίδι, τη διασκέδαση και την περιπέτεια. Είναι η παιδική αγάπη που έχουμε όλοι όταν παίζουμε σαν παιδιά, την αγάπη που έχουμε για το ίδιο το έργο.
'Eχει να κάνει με την ευχαρίστηση και τη διασκέδαση και προέρχεται από το ενεργητικό επίπεδο.
Σε αυτόν τον τύπο αγάπης, οι εμπλεκόμενοι άνθρωποι εστιάζουν μόνο στις εμπειρίες και όχι στην πραγματική έλξη.
Προβάλλεται σε μια μορφή παιχνιδιάρικης σχέσης που χαρακτηρίζεται από φλερτ, δελεαστικό ή στενόμυες εμπειρίες χωρίς συναισθήματα.

6. Η αγάπη  Πράγμα

Το Πραγμα είναι η αγάπη που είναι χτισμένη πάνω σε προσωπικές ιδιότητες, σε κοινό στόχο και σε καθήκον. Σχεδιάζεται κυρίως μέσω της αγάπης για την πατρίδα, του πολιτικού κόμματος ή του υψηλότερου σκοπού.
Σε ενεργειακό επίπεδο, ρέει από της ρίζας της καρδιάς.
Σε μια βαθύτερη έννοια, αυτός ο τύπος είναι για να επιβιώσει μαζί και να εργαστούμε για έναν κοινό στόχο. Ενισχύεται από τον σεβασμό και τον θαυμασμό που έχουν οι άνθρωποι για τον άλλον.
Μια αγάπη που ξεκινάει από τον Έρωτα ή την Στοργή έχει την ευκαιρία να εξελιχθεί στον τύπο «Pragma». Οι οργανωμένοι γάμοι εμπίπτουν στην κατηγορία αυτή.

7. Η αγάπη της Φιλαουτίας, αγάπη προς τον εαυτό με μέτρο λογικό.

Η Φιλαουτία είναι η αγάπη που έχει ένα άτομο για τον εαυτό του. Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε αυτή την αγάπη μέσα μας για να έχουμε μια αίσθηση ότι ανήκουμε και να αναπτύξουμε το σκοπό μας στη ζωή.
Σε ενεργειακό επίπεδο, η αγάπη της Φιλαουτίας ρέει από την Καρδιά και του Τρίτου Ματιού.
Όταν αγαπάμε τον εαυτό μας και πιστεύουμε στον εαυτό μας, η διαίσθησή μας ανοίγει και μας οδηγεί στο σκοπό μας.
Οι σχέσεις όπου και οι δύο άνθρωποι έχουν μια υγιή Φιλαουχία διατηρώντας παράλληλα ισχυρή έλξη και πάθος προς την άλλη τείνουν να είναι οι ισχυρότεροι και οι τελευταίοι.

Αλλά η αγάπη μπορεί ή δεν μπορεί να οριστεί;;

Γνωρίζοντας όλους αυτούς τους 7 τύπους αγάπης, είναι πολύ πιο εύκολο για μας να διατυπώσουμε το είδος του συναισθήματος που νιώθουμε.

Όταν γνωρίζουμε το είδος της σχέσης στην οποία βρισκόμαστε, μπορούμε εύκολα να αξιολογήσουμε το πού βρισκόμαστε και πού πηγαίνει η σχέση.

Αλλά η αγάπη δεν είναι τόσο εύκολα καθορισμένη. Η αγάπη δεν είναι ποτέ περίπλοκη, αλλά δεν μπορεί να εξηγηθεί. Μερικές φορές είναι μια λέξη, μερικές φορές μια συμφωνία.

Είναι μόνο τα πράγματα που έρχονται ως αποτέλεσμα αυτού που κάνουν τα πράγματα περίπλοκα και περιγραφικά. Είναι η ένταση που δημιουργεί κατηγορίες.

Αλλά η αγάπη είναι πέρα ​​από την εξήγηση, είναι πέρα ​​από το σύμπαν [The 7 Types Of Love According To The Ancient Greeks] 



The 7 types of love according to the ancient Greeks

Regardless of age, education, spiritual belief or status, love can make a person travel and question everything.

It is something that makes us truly human.

Although this word has been used to describe a variety of feelings, true love goes deeper than just being a feeling. It is a state of being, a frequency of being, a realm of reality.

The modern representation of Love has been associated with possessing someone, feeling complete or broken if the one we love loves us back.

But this is only a psychologically spinning scheme by many.
All these confusions appear because we slowly forget the real meaning behind love. In a basic sense, Love is the primordial force that moves 2 separate things together to create an entirely new being.

Love is a force that unites the whole! – 7 types of love according to the ancient Greeks

Our human soul interprets this power through emotions and attraction. It translates and causes it according to different psychological factors.
For example, most people, when they say they are in love with someone, are actually in love with the unconscious aspect of themselves that they see in that other person.

This is why most relationships are based on possessiveness of one another, because people feel entitled to the aspects they love. Subconsciously, these are parts of themselves.

Love is a force that wants you to be whole, one way or another. It unites everything with wholeness. It is a force of unification and expansion.

There are many philosophies and attempts to explain Love and even more are produced inspired by it.

According to the ancient Greeks love can be experienced in 7 different forms. Their philosophy says that there are 7 types of love that differ in energy and intensity.

The 7 types of love according to the ancient Greeks:

1. The love of love

Eros is love in a form of intimate desire that you feel towards another person. He is ruled by a sexual attraction that is primarily physical in nature.
The root energy of this love has been with us since primitive times, even before love had a name.
Passion and pleasure bring this love.
As quickly as it comes, this type of love is quickly gone. This makes any relationship rooted in Love not last long.

2. The love of Friendship

Friendship is the love you have for your friends and family. This feeling is more rooted in camaraderie or friendship.
On an energetic level, Friendship comes from the heart, as it is based on mutual feelings of trust, respect and admiration or acceptance.
In a romantic relationship, the love of Eros and Friendship can flourish, which depends on whether both partners have discovered Philautia (self-love).
If a relationship is based on 3 of these, it will last much longer.

3. The love of Affection

Affection is the love between parents and children. This love is based on the dependence and familiarity of connection.
On an energetic level, the love of Affection comes from the Heart and Crown and is very pure and unconditional.
The Greeks said that many adults are looking for this kind of love in their romantic relationships. but due to the high levels of dependency and attachment involved, it can lead to complications.
This type of love does not work well in romantic relationships because it changes the flow of energy and directs it to the ego, leading to attachment and toxicity in the relationship.

4. The Love of Love

Love is the Universal love we feel for each other, the planet, the universe or the Divine, nature and all other creatures. It is a rude love and the life force of the Universe.
On an energetic level, Love flows from all and means equality and balance.
We strengthen the love of Love through meditation, spending time in nature and strengthening our spiritual connection.
All relationships have a touch of "Agape" love, as we look into this divinity, as we look into our partner's eyes.

5. The love game
It is the love we have for play, fun and adventure. It is the childlike love we all have when we play like children, the love we have for the play itself.
It has to do with pleasure and fun and comes from the energetic level.
In this type of love, the people involved focus only on the experiences and not on the real attraction.
It is displayed in a form of playful relationship characterized by flirtatious, seductive or narrow-minded experiences without emotions.

6. Love of Things - Αγάπη των πραγμάτων

The Love of Things, is love that is built on personal qualities, a common goal, and a duty. It is primarily designed through love of country, political party or higher purpose.
On an energetic level, it flows from the root of the heart.
In a deeper sense, this type is to survive together and work for a common goal. It is enhanced by the respect and admiration people have for each other.
A love that begins as Eros or Affection has the opportunity to develop into the "Pragma" type. Arranged marriages fall into this category.

7. The love of Philautia

Philautia is the love a person has for himself, always in moderation. We must realize this love within ourselves in order to have a sense of belonging and develop our purpose in life.
On an energetic level, Philautia's love flows from the Heart and the Third Eye.
When we love ourselves and believe in ourselves, our intuition opens up and guides us to our purpose.
Relationships where both people have a healthy Philauchia while maintaining a strong attraction and passion for the other, tend to be the strongest and tend to last.

But can love be defined?

By knowing all these 7 types of love, it is much easier for us to articulate the kind of emotion we feel.

When we know the type of relationship we are in, we can easily assess where we are and where the relationship is going.

But love is not so easily defined. Love is never complicated, but it cannot be explained. Sometimes it's a word, sometimes an agreement.

It's just the things that come as a result of that that make things complicated and descriptive. It is tension that creates categories.

But love is beyond explanation, it is beyond the universe [The 7 Types Of Love According To The Ancient Greeks] 

A love of education - Η αγάπη για την εκπαίδευση...

"Εκ των γραμμάτων γεννάται η προκοπή με την οποία λάμπουν τα ελεύθερα έθνη "Ρήγας Φεραίος.

Αναμφισβήτητα, η παιδεία αποτελεί ένα διαχρονικό αίτημα, που αφορά τη στάση μίας χώρας απέναντι στη μόρφωση των πολιτών της. Από αυτήν εξαρτάται το μέγεθος της οικονομικής, επιστημονικής, τεχνικής και κοινωνικής ανάπτυξης ενός κράτους. Επομένως, ο ρόλος της παιδείας είναι κυρίως ανθρωποπλαστικός, γιατί παρέχει γνωστικές δεξιότητες και αξίες με στόχο την ηθικοπνευματική και κοινωνική ολοκλήρωση των πολιτών. Αυτή η ολοκλήρωση, μακροπρόθεσμα, συμβάλλει στην ατομική και συλλογική πρόοδο.

Άρα η παιδεία συνδέεται με την εκπαίδευση και την αγωγή. Το τρίπτυχο αυτό αποτελεί ένα αδιαίρετο σύνολο, καθώς παιδεία χωρίς εκπαίδευση δεν υπάρχει και εκπαίδευση χωρίς αγωγή δεν νοείται! Η εκπαίδευση, ως θεσμοθετημένη μορφή παιδείας αποτελείται από κατοχυρωμένους νόμους που εδραιώνονται στο σχολείο, παρέχονται από την πολιτεία και στοχεύουν στην ανάπτυξη ενός μελλοντικά συνειδητοποιημένου και ανεξάρτητου πολίτη, ενώ η διάπλαση του ατόμου ολοκληρώνεται με την αγωγή. Με αφορμή την σημερινή κρίση αξίζει να αναφερθεί η συμβολή της παιδείας και στην διατήρηση της εθνικής φυσιογνωμίας μιας χώρας.Έτσι, η πολιτεία ως καθίδρυμα της παιδείας έχει το επιπλέον καθήκον να ενισχύσει θετικά τον εθνικό χαρακτήρα ενός κράτους μέσα στο χρόνο και το χώρο. Λέγοντας χρόνο νοείται η ιστορική συνέχεια του έθνους μας, μέσα στο παγκόσμιο γίγνεσθαι. Αντίθετα, με τον χώρο νοείται το γεωγραφικό πλεονέκτημα της Ελλάδας, η οποία βρίσκεται στην καρδιά της ευρωπαϊκής ηπείρου, πολιτιστικά .Οι αξίες και τα ιδανικά του ευρωπαϊκού πολιτισμού είναι κατά βάση αξίες και ιδανικά του ελληνικού. Μαζί με την παιδεια ...αρετές του πολυμήχανου Οδυσσέα, αλλά και έννοιες όπως το Φιλότιμο και η Αλληλεγγύη, χαρακτηρίζουν ακόμα τη φυλή μας, καθιστώντας μας μοναδικά ξεχωριστούς σε Aνατολή και Δύση.

Κατερίνα Κουβουτσακη, φιλολογος.
......................................

***  However there is another very important love called "filopatria". This is a love for ones homeland "patrida". This was considered to be of the highest forms of virtue for the ancient Greeks.

Ωστόσο, υπάρχει μια άλλη πολύ σημαντική αγάπη που ονομάζεται "φιλοπατρία". Αυτή είναι η αγάπη για την πατρίδα.  Αυτή η αγάπη θεωρείται από τις υψηλότερες μορφές αρετής για τους αρχαίους Έλληνες.


Above we looked at the various kinds of love in our ancient motherland. Now below is another very important expression of love.

PLATO WAS A GREAT ANCIENT HELLENIC PHILOSOPHER AND AN ANCIENT THEOLOGIAN OF THE ANCIENT HELLENIC WORLD CONCEPT AND THE HELLENIC ETHNIC RELIGION.

"Platonic love and its definition"

Platonic love inspires the mind and soul and directs one's attention to spiritual truth.

Carnal Love is nothing more than mere material attraction to a beautiful body for physical pleasure and reproduction.

Divine Love begins the journey from physical attraction i.e. the attraction to the beautiful form or body, but it gradually overcomes the love for the Higher Beauty and the concept of Divine Love is later transformed into the term platonic love.

The stereotype of "platonic love" is related to a big misunderstanding. "There are passages in Plato's works that seem against sex, but the ancient writers did not interpret Plato that way. In the Renaissance, it was the queens and other women in the palace courts in Italy, France and England who spread the idea that love could exist between souls!

They used Plato's reputation as a genius to get men to focus on their minds rather than their bodies. The term "platonic love" entered most European languages ​​at that time.

Platonic love is passion, it is the spiritual force that leads to the creation of higher human bonds and ends in self-knowledge.

The creative power of romance and love inspired art, literature and science.

True love according to Plato aims at the soul and not the body.

In Plato's Symposium the love of the idea of ​​the good is at the root of virtue and truth.

Platonic love in the 15th century played a very important role in the direction of gender equality. At a time when women were treated as slaves or productive machines, Platonic love came to give the female population more time for flirting and participation in artistic and cultural events.

AncientHellenicCivilization Research

______________________________

Ο ΠΛΑΤΩΝΑΣ ΗΤΑΝ ΜΕΓΑΛΟΣ ΑΡΧΑΙΟΣ ΕΛΛΗΝΑΣ ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΣ ΘΕΟΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΟΣΜΟΑΝΤΙΛΗΨΗΣ - ΚΟΣΜΟΘΕΑΣΗΣ -  ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ

“Ο πλατωνικός έρωτας και ο ορισμός της”

Ο πλατωνικός έρωτας, ο εμπνέει το μυαλό και την ψυχή και κατευθύνει την προσοχή κάποιου στην πνευματική αλήθεια.

Ο σαρκικός Έρωτας δεν είναι παρά απλή υλική έλξη προς ένα όμορφο σώμα για φυσική ευχαρίστηση και αναπαραγωγή.

Ο Θείος Έρωτας αρχίζει το ταξίδι από τη φυσική έλξη δηλαδή την έλξη προς την όμορφη μορφή ή το σώμα, αλλά ξεπερνά σταδιακά την αγάπη για την Ανώτερη Ομορφιά και η έννοια του Θείου Έρωτα αργότερα μετασχηματίζεται στον όρο πλατωνικός έρωτας.

Το στερεότυπο περί «πλατωνικού έρωτα» σχετίζεται με μία μεγάλη παρανόηση. «Υπάρχουν αποσπάσματα σε έργα του Πλάτωνα που φαίνονται ενάντια στο σεξ, οι αρχαίοι συγγραφείς, όμως, δεν ερμήνευαν τον Πλάτωνα μ’ αυτόν τον τρόπο. Στην Αναγέννηση, οι βασίλισσες και άλλες γυναίκες στις αυλές των παλατιών στην Ιταλία, τη Γαλλία και την Αγγλία ήταν αυτές που διέδωσαν την ιδέα ότι ο έρωτας μπορούσε να υπάρχει ανάμεσα σε ψυχές!

Χρησιμοποίησαν τη φήμη του Πλάτωνα ως ιδιοφυΐας για να κάνουν τους άντρες να στρέψουν το ενδιαφέρον τους στο μυαλό τους και όχι στο σώμα τους. Ο όρος “πλατωνικός έρωτας” μπήκε στις περισσότερες ευρωπαϊκές γλώσσες εκείνη την εποχή».

Ο πλατωνικός έρωτας ειναι το πάθος είναι η πνευματική δύναμη που οδηγεί στη δημιουργία ανωτερων ανθρώπινων δεσμών και και καταλήγει στην αυτο-γνωσία.

Η δημιουργική δύναμη του έρωτα και της αγάπης ενέπνεε την τέχνη, τη λογοτεχνία και τις επιστήμες.

Η αληθινή αγάπη σύμφωνα με τον Πλάτωνα έχει ως στόχο την ψυχή και όχι το σώμα.

Στο Συμπόσιο του Πλάτωνα η αγάπη της ιδέας του καλού είναι στη ρίζα της αρετής και της αλήθειας.

Ο πλατωνικός έρωτας τον 15ο αιώνα έπαιξε έναν πολύ σημαντικό ρόλο προς την κατεύθυνση της ισότητας των δύο φύλων. Την εποχή που μεταχειρίζονταν τις γυναίκες ως σκλάβες ή παραγωγικές μηχανές, ο πλατωνικός έρωτας ήρθε να δώσει στον γυναικείο πληθυσμό περισσότερο χρόνο για φλερτ και συμμετοχή στα καλλιτεχνικά και πολιτιστικά δρώμενα.

Ερευνα AncientEllenicCivilization

#ancienthelleniccivilization

#ancientelleniccivilization

#Platonic_love

#πλατωνικός_έρωτας

#Platon

...........................................


The Greek language is the oldest language spoken and written in Europe today.

Today's Greek alphabet is the Ionic-Atticon. Each polis-state had its own alphabet, which had very slight variations from one another.

The world's first writing is Greek. It is the sign of Dispelios of Kastoria, which is precisely placed at 5250 BC, while the oldest Chinese inscription is at 1450 BC, the Hebrew at 700 BC, the German at 4 A.D. century, the English in the 8th A.D. century, and the French in the 9th A.D. century etc.

Based on everything we have mentioned, the theory that the ORPHIC HYMNS and the Homeric Epics were transmitted orally from generation to generation until the time of Peisistratos 6th century BC is disproved. And how would it be possible, if not in writing, to preserve the abundance of names, places and poetic meter for so many centuries? Of course, Peisistratos was the one who compiled the books of Homer.

The Greek language formed and continues to feed worldwide dictionaries referring to all sciences without exception: Medicine, Astrology, Astronomy, Economics, Politics, Psychology, Mathematics, Geometry, Philosophy, etc., and this is because Greek words contain high distributions and verbally clothe the abstract concepts that is why GREEK LANGUAGE = LANGUAGE OF CULTURE.

Jacqueline de Romigu writes: "Greece, after discovering, after writing, the art of presenting ideas and comparing them with each other, began to speak, write and discuss everything".

From the magazine ROMFAIA of the Cultural Society "HELIODROMION".

.....................................................

Η Ελληνική γλώσσα είναι η αρχαιότερη από όσες ομιλούνται και γράφονται σήμερα στην Ευρώπη.

Το σημερινό Ελληνικό αλφάβητο είναι το Ιωνικόν- Αττικόν. Η κάθε πόλις- κράτος διέθετε το δικό της αλφάβητο, το οποίο είχε πολύ μικρές παραλλαγές το ένα από το άλλο.

Η πρώτη γραφή του κόσμου είναι Ελληνική. Είναι η πινακίδα του Δισπηλιου της Καστοριάς, η οποία τοποθετείται με ακρίβεια στο 5250 π.χ., ενώ την παλαιότερη κινέζικη επιγραφή την έχουμε στο 1450 π.χ., την εβραϊκή στο 700 π.χ., τη γερμανική στον 4ο μ.χ. αιώνα, την αγγλική στον 8ο μ.χ. αιώνα, τη γαλλική στον 9ο μ.χ. αιώνα κτλ.

Στηριζόμενοι λοιπόν σε όλα όσα αναφέραμε, καταρρίπται η θεωρία ότι οι ΟΡΦΙΚΟΙ ΥΜΝΟΙ και τα Ομηρικά Έπη μεταδίδοντο προφορικώς από γενεά σε γενεά μέχρι την εποχή του Πεισίστρατου 6ο αιώνας π.χ. Και πώς θα ήταν βέβαια δυνατόν, αν όχι γραπτώς, να διατηρηθή η πληθώρα των ονομάτων, των τοποθεσιών και του ποιητικού μέτρου επί τόσους αιώνες; Βέβαια ο Πεισίστρατος ήταν αυτός, που συνήθροισε τα βιβλία του Ομήρου.

Η Ελληνική γλώσσα διαμόρφωσε και εξακολουθεί να τροφοδοτή παγκοσμίως λεξικά αναφερόμενα σε όλες ανεξαιρέτως τις επιστήμες: Ιατρική, Αστρολογία, Αστρονομία, Οικονομία, Πολιτική, Ψυχολογία, Μαθηματικά, Γεωμετρία, Φιλοσοφία κτλ., κι αυτό γιατί οι Ελληνικές λέξεις περιέχουν υψηλά διανοήματα και ενδύουν λεκτικώς τις αφηρημένες έννοιες, γι'αυτό και ΕΛΛΗΝΙΚΉ ΓΛΏΣΣΑ = ΓΛΏΣΣΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ.

Γράφει η Ζακλίν ντε Ρομιγύ: "Η Ελλάδα αφού ανακάλυψε, μετά τη γραφή, την τέχνη να εκθέτη τις ιδέες και να τις συγκρίνη μεταξύ τους, βάλθηκε να μιλάη, να γράφη και να συζητάη για ολα".

Από το περιοδικό ΡΟΜΦΑΊΑ της Πολιτιστικής Εταιρείας "ΗΛΙΟΔΡΟΜΙΟΝ".


...........................................................................

This book by Plutarch was written almost 2000 years ago.... On the education of children (Περί παίδων αγωγής).

Αυτό το βιβλίο του Πλούταρχου γράφτηκε πριν από σχεδόν 2000 χρόνια.... Περί της αγωγής των παιδιών (Περί παίδων αγωγής).

ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ

Περί παίδων αγωγής

Μετάφραση: Κατερίνα Μινέσχου

Ο Πλούταρχος γεννήθηκε στη Χαιρώνεια της Βοιωτίας περίπου το 45μ.Χ. Καταγόταν από εύπορη αριστοκρατική οικογένεια κάτι που τον βοήθησε ν'ακολουθήσει ανώτερες σπουδές και να εμπλακεί σε αριστοκρατικούς κύκλους της Ρώμης. Το 67μ.Χ. Μεταβαίνει στην Αθήνα για να φοιτήσει στην Πλατωνική Ακαδημία. Εκεί διατηρεί επαφές με στωικούς και αριστοτελικούς, και διαμορφώνει ένα ιδιότυπο φιλοσοφικό υπόβαθρο.

Πίστευε ότι τα ατομικά χαρακτηριστικά είναι αυτά που καθορίζουν τη μοίρα του ανθρώπου και της κοινωνίας του.

Θεωρείται ο μεγάλος βιογράφος της αρχαιότητας. Τα έργα του Πλούταρχου χωρίζονται σε τρεις διαφορετικές ενότητες: Τα Ηθικά, τους Βίους Παράλληλους και τα Αίτια/Ερωτήματα. Τα Ηθικά είναι τα πρώιμα έργα του και έχουν διδακτικό ύφος.

Στα Ηθικά ανήκει και το Περί Παίδων Αγωγής το οποίο αποτέλεσε σχολικό εγχειρίδιο για πολλούς αιώνες και οι οδηγίες-συμβουλές που περιλαμβάνει χαρακτηρίζονται από μία διαχρονικότητα που εκπλήσσει ακόμα και τον σύγχρονο αναγνώστη.

Το έργο του Πλούταρχου άσκησε τεράστια επίδραση σε πολλές μεταγενέστερες προσωπικότητες της ιστορίας όπως του Σαίξπηρ, του Ρουσσώ, του Γκαίτε, του Ναπολέοντα και του Καβάφη.

 

Σελ.1
Ας εξετάσουμε τι θα μπορούσε να πει κανείς για την αγωγή ελεύθερων παιδιών¹ και ποια μέθοδο ακολουθώντας θα μπορούσαν αυτά να γίνουν σπουδαία. Ίσως θα ήταν καλύτερο να αρχίσουμε πρώτα από την καταγωγή. Εγώ, λοιπόν θα συμβούλευα αυτούς που επιθυμούν να γίνουν πατέρες ένδοξων παιδιών να μη συζούν με τυχαίες γυναίκες, εννοώ δηλαδή τις εταίρες και τις παλλακίδες. Γιατί οι ντροπές της κακής καταγωγής ακολουθούν συνεχώς σε όλη τους τη ζωή όσους είναι από κακή γενιά, είτε από την πλευρά του πατέρα είτε από την πλευρά της μητέρας, και είναι εύκολο να τις εκμεταλευτούν αυτοί που θέλουν να τους κατηγορούν και τα τους προσβάλλουν.

Και βέβαια ήταν σοφός ο ποιητής που λέει:

«Όταν η βάση της γενιάς δε στηριχθεί σωστά, αναγκαστικά θα δυστυχούν οι απόγονοι».

Η καλή καταγωγή, λοιπόν, είναι σημαντικός θησαυρός για την παρρησία, στην οποία πρέπει να δίνουν ιδιαίτερη σημασία αυτοί που επιθυμούν να κάνουν νόμιμα παιδιά. Και, βέβαια, είναι φυσικό να είναι αδύνατο και να ταπεινώνεται το φρόνημα όσων έχουν κάλπικη και νόθη γενιά και πολύ σωστά λέει ο ποιητής όταν ισχυρίζεται:

«Ταπεινώνεται ο άνδρας, ακόμα και αν κάποιος έχει σκληρή καρδιά, όταν μάθει ντροπιαστικές πράξεις της μητέρας ή του πατέρα του».

Ανάλογα, βέβαια, τα παιδιά των διάσημων γονιών είναι γεμάτα καυχησιά και έπαρση.

Λένε, λοιπόν, πως ο Διόφαντος, ο γιος του Θεμιστοκλή, ισχυριζόταν πως σε οτιδήποτε και να ήθελε αυτός, σε αυτό συμφωνούσε και ο δήμος Αθηναίων. Γιατί όσα θέλει αυτός, [τα θέλει] και η μητέρα του· όσα [θα ήθελε] η μητέρα του [τα ήθελε] και ο Θεμιστοκλής. Αυτά [που θα ήθελε] ο Θεμιστοκλής, [τα ήθελαν] και όλοι οι Αθηναίοι. Είναι, λοιπόν, πολύ σωστό να επαινεί κανείς και τους Λακεδαιμονίους για το υψηλό φρόνιμά τους, επειδή αυτοί τιμώρησαν με χρηματικό πρόστιμο τον Αρχίδαμο, τον βασιλιά τους, επειδή καταδέχτηκε να παντρευτεί μικρόσωμη γυναίκα, θεωρώντας ότι είχε αποφασίσει να κάνει [παιδιά] όχι βασιλιάδες αλλά «βασιλίσκους».

Στη συνέχεια αυτών θα μπορούσε να αναφερθεί αυτό το οποίο ούτε οι προγόνοι μας παρέβλεπαν. Ποιό; Ότι, δηλαδή, όσοι πλησιάζουν τις γυναίκες, για να τεκνοποιήσουν, πρέπει να συνευρίσκονται μαζί τους είτε χωρίς να έχουν πιεί καθόλου κρασί είτε, τουλάχιστον, να έχουν πιεί λίγο. Γιατί εκείνοι των οποίων οι πατέρες έτυχε να σπείρουν σε κατάσταση μέθης τείνουν να γινουν φίλοι του κρασιού και μέθυσοι.

Και πραγματικά ο Διογένης, όταν είδε ένα παιδί έξαλλο και τρελό, είπε: «Νέε μου, ο πατέρας σου σε έσπειρε μεθυσμένος». Σχετικά, λοιπόν, με την καταγωγή όσα αναφέρθηκαν από εμένα είναι αρκετά, [τώρα] όμως πρέπει να μιλήσω σχετικά με τη αγωγή.

Σελ.2
Για να μιλήσω γενικά, αυτό το οποίο συνηθίζουμε να λέμε σχετικά με τις τέχνες και τις επιστήμες, αυτό πρέπει να αναφερθεί και για την αρετή, ότι δηλαδή για την ολοκληρωμένη αρετή πρέπει να συμβάλουν τρία πράγματα: η φυσική προδιάθεση, ο λόγος και η συνήθεια. Και ως λόγο ονομάζω τη μάθηση, ενώ ως συνήθεια την εξάσκηση. Και οι αρχές της [αρετής] βρίσκονται στη φύση, η εξέλιξή της στη μάθηση, η εφαρμογή της στην άσκηση και η τελειοποίησή της σε όλα αυτά μαζί, Σε όποιο, μάλιστα, σημείο από αυτά υπάρχει έλλειψη, σε αυτό αναγκαστικά θα υστερεί και η αρετή. Γιατί η φυσική προδιάθεση είναι τυφλή χωρίς τη μάθηση, η μάθηση [είναι] ελλιπής χωρίς τη φυσική προδιάθεση, ενώ η άσκηση χωρίς και τα δύο ατελής. Όπως ακριβώς στην περίπτωση της γεωργίας πρέπει πρώτα να υπάρχει εύφορη γη και έπειτα γεωργός με γνώσεις και στη συνέχεια γόνιμοι σπόροι, με τον ίδιο τρόπο και η φύση μοιάζει στη γη, ο γεωργός στο δάσκαλο και οι σπόροι στις συμβουλές και προτροπές των λόγων.

Θα μπορούσα να τονίσω, ότι όλα αυτά συναντήθηκαν στις ψυχές εκείνων οι οποίοι υμνούνται από όλους και τις ενέπνευσαν, δηλαδή του Πυθαγόρα και του Σωκράτη και του Πλάτωνα όλων όσοι αξιώθηκαν από την τύχη αιώνια δόξα. Και, βέβαια, είναι ευτυχία και θεϊκή εύνοια, αν ένας θεός χαρίσει σε κάποιον όλα αυτά. Αν όμως κάποιος νομίζει ότι αυτοί που δεν έχουν φυσική προδιάθεση, αν τύχουν ορθής εκπαίδευσης και άσκησης προς την αρετή, δε θα διορθώσουν έως έναν βαθμό τη φυσική υστέρηση, να ξέρει ότι έχει πολύ, ή μάλλον, εντελώς λανθασμένη άποψη. Γιατί η τεμπελιά καταστρέφει το φυσικό προτέρημα, ενώ η διδασκαλία επανορθώνει το φυσικό ελάττωμα·  και, βέβαια, τα εύκολα διαφεύγουν από τους αμελείς, ενώ τα δύσκολα με επίμονες προσπάθειες αποκτώνται.

Θα καταλάβεις, λοιπόν, πόσο αποτελεσματικά και γόνιμα πράγματα είναι ο κόπος και η προσπάθεια, αν παρατηρήσεις πολλά από αυτά που συμβαίνουν. Γιατί οι σταγόνες του νερού βαθουλώνουν τις πέτρες, ο σίδηρος και ο χαλκός με την επαφή του χεριού τρίβονται, ενώ οι τροχοί των μαξιών, αν λυγίσουν από τη χρήση, ό,τι και να γίνει δεν μπορούν να ξαναπάρουν την προηγούμενη ευθύτητά τους· επίσης τα κυρτά μπαστούνια των υποκριτών είναι αδύνατο να γίνουν ίσια· με την προσπάθεια, όμως, αυτό που από τη φύση του υστερεί γίνεται καλύτερο από το φυσικό.

Άραγε μόνο αυτά αποδεικνύουν τη δύναμη της προσπάθειας; Όχι, αλλά [υπάρχουν] και άπειρα ακόμη. Η γη είναι από μόνη της εύφορη, αλλά, αν παραμεληθεί, γίνεται χέρσα και, μάλιστα, όσο, πιο εύφορη είναι από τη φύση της, τόσο περισσότερο καταστρέφεται, αν μείνει ακαλλιέργητη από αμέλεια. Και ποιά δέντρα δεν αναπτύσσονται στραβά και δεν γίνονται άκαρπα, αν παραμεληθούν, αλλά, αν τυχόν σωστής φροντίδας, δεν γίνονται καρποφόρα και δεν δίνουν ώριμους καρπούς; Ποιά σωματική δύναμη δεν μειώνεται και δεν φθίνει από την αμέλεια, τη φιληδονία και την κακή διατροφή; Ποιά ασθενική φύση δεν ενδυναμώθηκε σημαντικά από αυτούς που γυμνάσθηκαν και αθλήθηκαν; Και ποιά άλογα ενώ δαμάστηκαν σωστά από μικρά, δεν έγιναν υπάκουα απέναντι στους αναβάτες; Και ποιά που έμειναν αδάμαστα δεν [έγιναν] ατίθασα και άγρια; Γιατί, λοιπόν, πρέπει  να παραξενευόμαστε και με άλλες περιπτώσεις, όπως βλέποντας πολλά από τα άγρια θηρία να εξημερώνονται και να τιθασεύονται εύκολα με τις προσπάθειες; Σωστά, μάλιστα, ο Θεσσαλός, όταν ρωτήθηκε ποιοι είναι οι πιο ήρεμοι από τους Θεσσαλούς, είπε «αυτοί που σταματούν να πολεμούν». Και γιατί, αλήθεια, χρειάζεται να πω περισσότερα; Εφόσον το ήθος είναι η μακροχρόνια συνήθεια και, αν κάποιος ονόμαζε τις ηθικές αρετές εθικές [αρετές της συνήθειας], δεν θα φαινόταν να κάνει κάποιο λάθος. Αφού, λοιπόν, χρησιμοποιήσω ένα ακόμα σχετικό παράδειγμα, θα σταματήσω να μακρηγορώ σχετικά με αυτά.

Σελ.3
Ο Λυκούργος, λοιπόν, ο νομοθέτης των Λακεδαιμονίων, αφού πήρε δύο σκυλάκια από τους ίδιους γονείς, δεν τα εκπαίδευσε με τον ίδιο τρόπο: το ένα το έκανε λαίμαργο και ζημιάρικο, το άλλο ικανό να ακολουθεί ίχνη και να κυνηγά. Αργότερα, κάποτε που οι Λακεδαιμόνιοι ήταν συγκεντρωμένοι όλοι μαζί είπε «Για να γεννηθεί η αρετή, μεγάλη σημασία έχουν ο εθισμός και η εκπαίδευση  και οι διδασκαλίες, καθώς και η καθοδήγηση στη ζωή, και εγώ αμέσως θα το καταστήσω αυτό πασιφανές σε εσάς». Έπειτα, αφού έφερε τα δύο σκυλάκια, τα άφησε ελεύθερα, αφού έβαλε στη μέση μια γαβάθα και έναν λαγό απέναντί τους. Το ένα λοιπόν έτρεξε προς το λαγό, ενώ το άλλο όρμησε προς τη γαβάθα. Επειδή όμως οι Λακεδαιμόνιοι δεν μπορούσαν ακόμη να καταλάβουν τι τέλος πάντων ήταν αυτό και με ποιό σκοπό εκείνος επιδείκνυε τα σκυλάκια, είπε: «Αυτά είναι και τα δύο από ίδιους γονείς, επειδή έτυχαν όμως διαφορετικής εκπαίδευσης, το ένα έγινε λαίμαργο και το άλλο κυνηγός». Σχετικά, λοιπόν, με τις συνήθειες και τους τρόπους συμπεριφοράς αυτά είναι αρκετά.

Το επόμενο θα ήταν να μιλήσω για την τροφή. Πρέπει, λοιπόν, όπως πιστεύω εγώ, οι ίδιες οι μητέρες να τρέφουν τα παιδιά τους και να τα θηλάζουν· γιατί θα τα αναθρέψουν με μεγαλύτερη στοργή και με περισσότερη φροντίδα, επειδή θα τα αγαπήσουν μέσα από την καρδιά τους, και όπως λέγεται, εξ απαλών ονύχων. Ενώ οι τροφοί και οι παραμάνες έχουν αγάπη νόθη και εμβόλιμη, επειδή [τα] αγαπούν για τον μισθό. Και, βέβαια, η φύση δείχνει ότι πρέπει να θηλάζουν και να ταΐζουν τα παιδιά τα οποία γέννησαν· γιατί γι'αυτό τον λόγο έδωσε τροφή από γάλα σε κάθε ζώο που γεννά. Σοφή είναι και η πρόνοια· έδωσε δύο μαστούς στις γυναίκες, ώστε, ακόμα και αν γεννήσουν δίδυμα, να έχουν δύο πηγές τροφής. Εκτός από αυτά θα τα αγαπούν περισσότερο και θα γίνονται πιο στοργικές. Και μα τον Δία, όχι παράλογα γιατί η συντροφικότητα μοιάζει με τονωτικό της αγάπης. Πράγματι, ακόμα και τα θηρία, όταν αποχωρίζονται από αυτούς με τους οποίους μεγαλώνουν, δείχνουν να την αναζητούν. Πάνω απ'όλα λοιπόν, όπως είπα, οι μητέρες πρέπει να προσπαθούν να τρέφουν τα παιδιά τους· βέβαια, αν δεν μπορούν, είτε λόγω κάποιας σωματικής αδυναμίας (γιατί κάτι τέτοιο θα μπορούσε να συμβεί) είτε γιατί βιάζονται να γεννήσουν επόμενα παιδιά, θα πρέπει να φροντίσουν ώστε οι τροφοί και οι παραμάνες να μην είναι τυχαίες, αλλά όσο το δυνατόν πιο σπουδαίες. Και πάνω απ'όλα να είναι Ελληνίδες ως προς το ήθος. Γιατί, όπως ακριβώς τα μέλη του σώματος είναι αναγκαίο να διαπλάθονται από την πρώτη στιγμή της ζωής, για να γίνουν ίσα και κανονικά, με τον ίδιο τρόπο πρέπει να ορίζονται και τα ήθη των παιδιών. Γιατί η νεότητα είναι εύπλαστη και ρευστή και στις μαλακές ψυχές των νέων τα μαθήματα αποτυπώνονται εύκολα, ενώ καθετί σκληρό δύσκολα γίνεται μαλακό. Όπως ακριβώς οι σφραγίδες αφήνουν το αποτύπωμά τους στο μαλακό κερί, έτσι και τα διδάγματα αποτυπώνονται στις ψυχές των παιδιών.

Και μου φαίνεται ότι ο θαυμαστός ο Πλάτωνας πολύ εύστοχα συμβουλεύει τις τροφούς να μη διηγούνται στα παιδιά τυχαίους μύθους, για να μη συμβαίνει να γεμίζουν οι ψυχές τους με ανοησία και διαφθορά από την αρχή [της ζωής τους]. Φαίνεται, λοιπόν, και ο Φωκυλίδης, ο ποιητής, να συμβουλεύει σωστά λέγοντας ότι «πρέπει όσο είναι κάποιος παιδί να του διδάσκουμε τα καλά έργα».

Και δεν πρέπει, βέβαια, να παραλείψουμε ούτε αυτό, ότι τα παιδιά που πρόκειται να προσφέρουν υπηρεσίες στα βλαστάρια μας και θα γίνουν σύντροφοί τους πρέπει πρώτα απ'όλα να προσπαθούμε να είναι σπουδαία στον χαρακτήρα και ακόμα να μιλούν ελλληνικά και καθαρά, ώστε [τα παιδιά] να μην αποκομίσουν κάτι από την μικρότητά τους, επειδή θα συναναστρέφονται με βαρβάρους και κακοήθεις ως προς τον χαρακτήρα. Και όσοι χρησιμοποιούν τις παροιμίες, μιλώντας αντικειμενικά, λένε πως «αν συναναστρέφεσαι με κουτσό, θα μάθεις να κουτσαίνεις λίγο».

Όταν, λοιπόν, φθάσουν σε αυτή την ηλικία που παραδίδονται στους παιδαγωγούς, τότε πρέπει [οι πατέρες] να φροντίσουν πολύ για τον χαρακτήρα αυτών, για να μη παραδώσουν χωρίς να το θέλουν τα παιδιά τους σε δούλους ή βαρβάρους ή πανούργους. Γιατί αυτό που συμβαίνει στις μέρες μας είναι άξιο χλευασμού. Δηλαδή από τους άξιους δούλους, άλλους να κάνουν γεωργούς, άλλους κυβερνήτες των πλοίων, άλλους εμπόρους, άλλους διαχειριστές, άλλους δανειστές· και όποιον δούλο βρουν μέθυσο και λαίμαργο, άχρηστο για κάθε άλλη εργασία, σε αυτόν φέρνουν και παραδίδουν τους γιους τους. Πρέπει, λοιπόν, ο άξιος παιδαγωγός τέτοιος να είναι ως προς τον χαρακτήρα, όπως ο Φοίνιξ, ο παιδαγωγός του Αχιλλέα.

Σελ.4
Και τώρα πρόκειται να πω το πιο σημαντικό και το πιο βασικό από όσα ειπώθηκαν. Πρέπει [οι γονείς] να αναζητούν αυτούς τους δασκάλους για τα παιδιά τους, οι οποίοι και στη ζωή είναι άμεμπτοι και στον χαρακτήρα αψεγάδιαστοι και στις εμπειρίες τους άριστοι· γιατί πηγή και ρίζα της τελειότητας του ανθρώπου είναι να τύχει ορθής παιδείας. Και, όπως οι γεωργοί τοποθετούν τις βέργες δίπλα στα φυτά για στήριγμα, έτσι και οι σωστοί δάσκαλοι στηρίζουν τους νέους με συμβουλές και παραινέσεις για να διαμορφώνονται χρηστά τα ήθη τους.

Τώρα, όμως, θα μπορούσε κάποιος να φτύσει κατά πρόσωπο κάποιους από τους πατέρες, οι οποίοι πριν θέσουν σε δοκιμασία αυτούς που πρόκειται να διδάξουν [τα παιδιά τους], από άγνοια, ίσως και από απειρία, παραδίδουν τα παιδιά τους σε ανθρώπους ανίκανους και φαύλους. Και μέχρι αυτό το σημείο δεν είναι αξιόμεμπτο, αν το κάνουν δηλαδή από απειρία, αλλά το άλλο [είναι] εντελώς παράλογο. Ποιό; Το ότι σε μερικές περιπτώσεις, αν και γνωρίζουν από προσωπική εμπειρία, αλλά και επειδή τους λένε και άλλοι, την απειρία και τη φαυλότητα των δασκάλων, απ'όλα αυτά αναθέτουν τη φροντίδα των παιδιών τους σε αυτούς, μερικοί επειδή υποκύπτουν στις κολακείες· υπάρχουν όμως και κάποιοι που κάνουν χάρη σε φίλους που τους παρακαλούν, πράττοντας δηλαδή με τον ίδιο τρόπο σαν κάποιος να ήταν άρρωστος σωματικά και, αδιαφορώντας γι'αυτόν που θα μπορούσε να τον σώσει με την επιστημονική του κατάρτιση, επέλεγε αυτόν που, εξαιτίας της απειρίας του, θα τον σκότωνε, επειδή θα ήθελε να κάνει χάρη στον φίλο ή, σαν κάποιος αφήνοντας τον άριστο κυβερνήτη του πλοίου, δοκίμαζε τον χειρότερο, επειδή τον παρακάλεσε ο φίλος του.

Μα τον Δία και όλους τους θεούς, ποιός πατέρας μπορεί να ενδιαφέρεται περισσότερο να κάνει χάρη σε αυτούς που παρακαλούν, παρά για τη μόρφωση των παιδιών του; Έπειτα, εκείνος ο παλιός ο Σωκράτης έλεγε δικαιολογημένα ότι, αν βέβαια ήταν δυνατό, αφού ανέβαινε στο ψηλότερο σημείο της πόλης, θα φώναζε: «Άνθρωποι, πού πάτε εσείς, που κάνετε τα πάντα για να αποκτήσετε πλούτη, αλλά για τα παιδιά σας, στα οποία θα τα κληροδοτήσετε αυτά, ελάχιστα ενδιαφέρεστε;».

Σε αυτά εγώ θα πρόσθετα ότι οι πατέρες που φέρονται έτσι κάνουν το ίδιο σα να φροντίζει κάποιος το παπούτσι, αλλά να αδιαφορεί για το πόδι.

Πολλοί μάλιστα από τους πατέρες φτάνουν σε τέτοιο σημείο φιλαργυρίας και έλλειψης αγάπης για τα παιδιά τους, ώστε, για να μην πληρώσουν παραπάνω, επιλέγουν δασκάλους των παιδιών τους ανθρώπους που δεν αξίζουν τίποτα, επιδιώκοντας έτσι τη φτηνή αμάθεια.

Πράγματι και ο Αρίστιππος όχι με απρέπεια, αλλά με ευχάριστο τρόπο κορόιδεψε σε συζήτηση έναν πατέρα χωρίς σύνεση και λογική. Όταν λοιπόν των ρώτησε αυτός πόσο μισθό ζητάει για την εκπαίδευση του παιδιού του, [ο Αρίστιππος] είπε «χίλιες δραχμές».

Όταν όμως αυτός απάντησε: «Μα τον Ηρακλή, πόσο μεγάλο ποσό ζητάς! Με χίλιες δραχμές μπορώ να αγοράσω δούλο», εκείνος του απάντησε: «Τότε θα έχεις δύο δούλους: και τον γιο σου και αυτόν που θα αγοράσεις». Και γενικά με ποιά λογική δεν είναι παράλογο να μαθαίνουμε στα παιδιά να πιάνουν την τροφή με το δεξί χέρι και, αν κάποιο παιδί απλώσει το αριστερό, να το μαλώνουμε, αλλά να μην ενδιαφερόμαστε καθόλου να ακούει λόγια έμπειρα και σωστά;

Σελ.5
Θα σας πω, λοιπόν, τι συμβαίνει με τους σπουδαίους πατέρες, όταν αναθρέψουν και μορφώσουν με κακό τρόπο τα παιδιά τους. Όταν, δηλαδή, αυτά, εγγραφούν ως άνδρες στους καταλόγους, παραμελήσουν την υγιεινή και πειθαρχημένη ζωή και πέσουν με τα μούτρα στις απολαύσεις, τότε μετανιώνουν γιατί έχουν προδώσει την αγωγή των παιδιών τους, τότε όμως δεν ωφελεί σε τίποτα πια να στενοχωριούνται για τα λάθη τους. Τότε, βέβαια, κάποιοι από αυτούς τους νέους επιλέγουν για συντρόφους τους κόλακες και παράσιτα, ανθρώπους ασήμαντους και διαφθορείς, άλλοι πληρώνουν εταίρες και κοινές γυναίκες υπεροπτικές και πολυδάπανες, άλλοι γίνονται καλοφαγάδες και άλλοι πέφτουν στα ζάρια και στις διασκεδάσεις· άλλοι μάλιστα καταπιάνονται με τα νενικότερα σφάλματα, διαπράττοντας μοιχείες και διαλύοντας σπίτια, με αποτέλεσμα να πληρώνουν με θάνατο μία ευχαρίστηση.

Αν όμως αυτοί που ασχολούνταν με τη φιλοσοφία, ίσως να μην παραδίδονταν με τόσο ζήλο σε τέτοια έργα και θα είχαν μάθει τη συμβουλή του Διογένη, που με σκληρά λόγια αλλά με αλήθεια συμβουλεύει και λέει: «Μπες σε ένα πορνείο παιδί μου, για να μάθεις ότι τα πολύτιμα δεν διαφέρουν καθόλου από τα φτηνά».

Συνοψίζοντας, λοιπόν, εγώ υποστηρίζω (και λογικά θα μπορούσα να φανώ περισσότερο ότι δίνω χρησμό παρά ότι συμβουλεύω) ότι ένα πράγμα πρώτο και ενδιάμεσο και τελευταίο και συγκεφαλαιώνει όλα αυτά: πρόκειται για τη σπουδαία αγωγή και τη νόμιμη εκπαίδευση και αυτά λέω ότι ωθούν και βοηθούν στην πορεία προς την αρετή και την ευδαιμονία, ενώ τα υπόλοιπα από τα αγαθά είναι ανθρώπινα και ασήμαντα και ανάξια προσπαθειών. Η καταγωγή από ένδοξη γενιά είναι καλή, αλλά [πρόκειται για] αγαθό που προέρχεται από προγόνους, ο πλούτος είναι πολύτιμος, αλλά αποκτάται με την τύχη, επειδή πολλές φορές αφαιρέθηκε από αυτούς που τον είχαν, ενώ σε αυτούς που δεν είχαν ελπίδα ήρθε [η τύχη] και τον έφερε ο πολύς πλούτος είναι σκοπός γι'αυτούς που επιδιώκουν τα μεγάλα «πουγκιά», δηλαδή για κακούργους υπηρέτες και συκοφάντες, και το πιο σημαντικό [είναι] ότι [τον πλούτο] τον αποκτούν και οι πιο φαύλοι. Η δόξα επίσης είναι σεβαστή, αλλά αβέβαιη. Η ομορφιά είναι μεν περιζήτητη, αλλά κρατάει λίγο. Η υγεία είναι πολύτιμη, αλλά ευμετάβολη. Η δύναμη είναι αξιοζήλευτη, αλλά ευάλωτη στην αρρώστια και στα γηρατειά.

Σελ.6
Γενικά, αν κάποιος υπερηφανεύεται για τη δύναμη του σώματος, ας μάθει ότι κάνει λάθος. Γιατί πόση αξία έχει η ανθρώπινη δύναμη σε σχέση με τη δύναμη των άλλων ζώων; Λέω για παράδειγμα απέναντι στους ελέφαντες, τους ταύρους και τα λιοντάρια. Απ'όλα, λοιπόν, τα αγαθά που υπάρχουν στους ανθρώπους, η παιδεία είναι το μόνο αθάνατο και θείο. Και δύο είναι τα πιο σημαντικά απ'όλα τα αγαθά στην ανθρώπινη φύση: ο νους και ο λόγος. Και ο νους εξουσιάζει τον λόγο και ο λόγος υπηρετεί τον νου, αλλά δεν εξαρτάται από την τύχη, δεν αφαιρείται απο τη συκοφαντία, δεν καταστρέφεται από την αρρώστια και δεν φθείρεται από τα γηρατειά. Γιατί μόνος ο νους όσο περνούν τα χρόνια ξανανιώνει και, ενώ ο χρόνος αφαιρεί απ'όλα τα άλλα, στα γηρατειά προσθέτει γνώση. Αλλά και ο πόλεμος, ενώ σα χείμαρρος παρασέρνει τα πάντα και τα σκορπά, μόνο την παιδεία δεν μπορεί να την αφαιρέσει. Και μου φαίνεται ότι ο Στίλπων, ο Μεγαρέας φιλόσοφος, έδωσε αξιομνημότευτη απάντηση, όταν ο Δημήτριος, αφού πούλησε για δούλους τους κατοίκους και κατέστρεψε την πόλη, ρώτησε τον Στίλπωνα μήπως είχε και αυτός χάσει κάτι. Και αυτός είπε: «Όχι βέβαια, γιατί ο πόλεμος δεν λεηλατεί την αρετή». Φαίνεται μάλιστα ότι η απάντηση του Σωκράτη βρίσκεται σε συμφωνία και σε αρμονία με αυτή. Γιατί και αυτός, όταν τον ρώτησε, μου φαίνεται ο Γοργίας, ποια γνώμη έχει για τον μεγάλο βασιλιά και εάν νομίζει πως αυτός είναι ευτυχισμένος, είπε: «Δεν γνωρίζω πόση αρετή και παιδεία έχει», γιατί η ευτυχία βρίσκεται σε αυτά και όχι στα αγαθά που αποκτώνται με την τύχη.

Και όπως ακριβώς συμβουλεύω να μην κρίνουν τίποτα άλλο ως πιο σημαντικό [οι πατέρες] από τη μόρφωση των παιδιών τους, έτσι πάλι λέω ότι πρέπει να επιδιώκουν την ηθική και ορθή εκπαίδευση και να απομακρύνουν τους γιους τους όσο το δυνατό πιο μακριά από τις μεγαλοάσχημες φλυαρίες. Γιατί το να αρέσει κάποιος στους πολλούς σημαίνει ότι δεν αρέσει στους σοφούς. Και αποδεικνύει τον λόγο μου ο Ευριπίδης, λέγοντας:

«Εγώ, βέβαια, [είμαι] αδέξιος να απευθύνω τον λόγο στον λαό, ικανότερος όμως [είμαι] να μιλήσω σε ομοίους ως προς την ηλικία και σε λίγους. Έχει όμως και αυτό την αξία του· γιατί αυτοί που είναι ασήμαντοι για τους σοφούς, μιλούν πιο ευχάριστα στον οχλό».                                             

Γιατί, εγώ, βέβαια, βλέπω πως όσοι προσπαθούν να μιλούν αρεστά και ευχάριστα προς τον όχλο καταντούν στη ζωή τους να γίνονται άσωτοι και φιλήδονοι. Και δικαιολογημένα, μα το Δία! Γιατί, εάν παραμελούν το καλό ετοιμάζοντας απολαύσεις για τους άλλους, ελάχιστα θα έβαζαν το ορθό και το ηθικό πάνω από τη δική τους καλοπέραση και ευχαρίστηση ή θα επιδίωκαν το συνετό αντί του ευχάριστου. Εκτός από αυτά, γιατί τα παιδιά [θα έπρεπε να μάθουν να μιλούν σωστά]; Γιατί καλό, βέβαια, είναι να μη λένε και να μην κάνουν τίποτα χωρίς σκέψη, και, όπως λέει και η παροιμία «τα καλά πράγματα είναι δύσκολα».

Οι αυτοσχέδιοι λόγοι, λοιπόν, είναι γεμάτοι δυσκολία και απερισκεψία και έχουν γίνει από ανθρώπους που δεν γνωρίζουν ούτε από που να αρχίσουν ούτε που να τελειώσουν. Χωρίς μάλιστα να αναφέρουμε τα άλλα ελαττώματα, όσοι μιλούν εκ του προχείρου πέφτουν σε φλυαρία και πολυλογία. Αντίθετα, η σκέψη δεν αφήνει τον λόγο να απομακρυνθεί από το μέτρο.

Σελ.7
Ο Περικλής «όπως παραδοσιακά ακούμε», ενώ ο δήμος τον καλούσε να μιλήσει, αρνιόταν, λέγοντας ότι είναι απροετοίμαστος. Έτσι ακριβώς και ο Δημοσθένης, που ήταν μιμητής του τρόπου ζωής αυτού, όταν τον καλούσαν οι Αθηναίοι ως σύμβουλο, αρνιόταν να μιλήσει λέγοντας «δεν είμαι προετοιμασμένος». Και αυτά ίσως να είναι αβάσιμη και παραποιημένη παράδοση· στο έργο του όμως κατά Μειδίου, [ο Δημοσθένης] ξεκάθαρα εκθέτει την ωφέλεια από τη σκέψη. Λέει λοιπόν: «Εγώ, άνδρες Αθηναίοι, παραδέχομαι πως και έχω σκεφτεί και δεν θα μπορούσα να αρνηθώ ότι έχω μελετήσει [το θέμα] όσο περισσότερο μου ήταν δυνατόν· γιατί θα ήμουν άθλιος, παραμελούσα αυτά που πρόκειται να σας πω». Όμως εγώ δεν θα μπορούσα να υποστηρίξω ότι πρέπει να αποδοκιμάζουμε απόλυτα την απροετοίμαστη ομιλία ή ότι δεν πρέπει να τη χρησιμοποιούμε σε σημαντικά θέματα. Αλλά [υποστηρίζω] ότι πρέπει να τη χρησιμοποιούμε σαν ένα είδος φαρμάκου. Έχω την αξίωση, λοιπόν, μέχρι να φτάσουν στην ανδρική ηλικία [οι νέοι] να μη μιλούν ποτέ εκ του προχείρου σχετικά με κανένα θέμα, αλλά όταν κάποιος θεμελιώσει μεσα του τη δύναμη του λόγου, τότε αυτός, όταν το ζητούν οι περιστάσεις, ταιριάζει να χρησιμοποιεί ελεύθερα τον λόγο. Γιατί, όπως αυτοί  που παραμένουν δεμένοι για πολύ χρόνο κάνουν μικρά βήματα, ακόμη και αν μετά λυθούν από τα δεσμά τους, επειδή δεν μπορούσαν να περπατούν λόγω της πολύχρονης συνήθειας των δεσμών, έτσι και αυτοί που για πολύ χρόνο διαμορφώνουν την έκφρασή τους με βάση συγκεκριμένες φόρμες, ακόμα και αν κάποτε χρειαστεί να μιλήσουν εκ του προχείρου, διατηρούν τον ίδιο τρόπο στη διατύπωση του λόγου τους. Αλλά και το να αφήνουμε κάποιους να μιλούν, ενώ ακόμα είναι παιδιά σε οποιαδήποτε ευκαιρία, γίνεται αίτιο της χειρότερης φλυαρίας. Λένε πως κάποιος κακός ζωγράφος, αφού έδειξε στον Απέλλη έναν πίνακά του, είπε: «Αυτόν τώρα μόλις τον ζωγράφισα» και εκείνος του απάντησε: «Ακόμα και αν δεν μου το έλεγες, θα ήξερα ότι γρήγορα έχει ζωγραφιστεί, απορώ μάλιστα πώς δεν έχεις ζωγραφίσει περισσότερους τέτοιους πίνακες».

Όπως, λοιπόν, (για να επιστρέψω στο αρχικό θέμα του λόγου μου) συμβουλεύω να προσέχετε και να αποφεύγετε τη θεατρινίστικη και πομπώδη έκφραση, το ίδιο [συμβουλεύω] πάλι και για την ταπεινή και ευτελή έκφραση· γιατί η μεν είναι υπερβολική και προκαλεί αντιπάθεια, ενώ η λιτή είναι αδιάφορη. Όπως ακριβώς το σώμα δεν πρέπει να είναι μόνο υγιές αλλά και εύρωστο, έτσι και ο λόγος δεν πρέπει να είναι μόνο απαλλαγμένος από κάθε ελάττωμα, αλλά και δυνατός. Γιατί αυτό που είναι σφαλές επαινείται, αλλά το επικίνδυνο γίνεται και αντικείμενο θαυμασμού. Την ίδια γνώμη τυχαίνει να έχω και για την ψυχική διάθεση. Δηλαδή δεν ταιριάζει να είναι κάποιος ούτε θρασύς ούτε δειλός και τρομαγμένος· γιατί το ένα είναι αδιαντροπιά, ενώ το άλλο καταντά δουλοπρέπεια· και είναι σωστό και αρμονικό το να ακολουθεί κάποιος τη μέση οδό. Θέλω επίσης, όσο αναφέρομαι στην παιδεία, να πω τη γνώμη μου σχετικά με αυτή, ότι δηλαδή τον μονοκόμματο λόγο τον θεωρώ αρχικά σημαντική απόδειξη έλλειψης παιδείας· και έπειτα νομίζω ότι είναι βαρετός ως προς την εξάσκησή του και από κάθε άποψη δεν είναι στιβαρός. Γιατί η μονοτονία είναι σε όλους βαρετή και δυσάρεστη κατάσταση, ενώ η ποικιλία είναι ευχάριστη, όπως ακριβώς και σε όλα τα άλλα πράγματα, για παράδειγμα στα ακροάματα ή στα θεάματα.

Σελ.8
Πρέπει, λοιπόν, να μην επιτρέπουμε να μην ακούει και να μη βλέπει το ελεύθερο παιδί οποιοδήποτε από τα άλλα μαθήματα που ονομάζονται εγκύκλια, αυτά [καλό είναι] να τα μαθαίνει επιφανειακά, σαν να παίρνει μια γεύση από αυτά  γιατί το να τα γνωρίζει κανείς όλα τέλεια είναι αδύνατο], αλλά [πρέπει] να προκρίνει τη φιλοσοφία. Και μπορώ με αυτή την εικόνα να αναπαραστήσω αυτή τη γνώμη μου, είναι δηλαδή καλό να ταξιδεύει κανείς σε πολλές πόλεις, αλλά είναι χρήσιμο να κατοικήσει στην καλύτερη... Και βέβαια με αστείο τρόπο ο Βίων, ο φιλόσοφος, έλεγε ότι, όπως οι μνηστήρες της Πηνελόπης, επειδή δεν μπορούσαν να πλησιάσουν αυτή, συνευρίσκονταν με τις δούλες της, έτσι και αυτοί που δεν μπορούν να φθάσουν στη φιλοσοφία αναλώνονται  σε άλλες σπουδές, οι οποίες δεν έχουν καμία αξία. Γι'αυτό πρέπει η φιλοσοφία να είναι το αποκορύφωμα της υπόλοιπης μόρφωσης. Γιατί σχετικά με τη φροντίδα του σώματος οι άνθρωποι βρήκαν δύο επιστήμες: την ιατρική και τη γυμναστική, από τις οποίες η μεν προσφέρει υγεία και η άλλη ευεξία. Για τα νοσήματα όμως και τις παθήσεις της ψυχής, η φιλοσοφία είναι το μοναδικό φάρμακο. Γιατί μέσω αυτής και με αυτή μπορούμε να γνωρίσουμε ποιο είναι καλό και ποιο κακό, ποιο το δίκαιο και ποιο το άδικο, ποιο με μία λέξη πρέπει να επιδιώκουμε και ποιο να αποφεύγουμε· πώς πρέπει να φερόμαστε στους θεούς, πώς στους γονείς, πώς στους μεγαλύτερους σε ηλικία, πώς απέναντι στους νόμους, πώς στους ξένους, πώς στους άρχοντες, πώς στους φίλους, πώς στις γυναίκες, πώς στα παιδιά και πώς στους δούλους· ότι δηλαδή πρέπει να σεβόμαστε τους θεούς, να τιμάμε τους γονείς, να είμαστε συνεσταλμένοι μπροστά στους μεγαλύτερους, να πειθαρχούμε στους νόμους, να υπακούμε στους άρχοντες, να αγαπάμε τους φίλους, να είμαστε εγκρατείς με τις γυναίκες, να δείχνουμε στοργή στα παιδιά, να μην εξευτελίζουμε τους δούλους και το πιο σημαντικό να μη χαιρόμαστε υπερβολικά στις χαρές μας και να μη λυπόμαστε υπερβολικά στις συμφορές, ούτε να είμαστε αχαλίνωτοι ως προς τις ηδονές ούτε να μας κυριεύουν το πάθος και η θηριωδία όταν οργιζόμαστε.

Αυτά εγώ θεωρώ απ'όλα τα αγαθά της φιλοσοφίας τα πιο σημαντικά. Γιατί το να διατηρεί κάποιος την ευγένειά του, όταν δυστυχεί, είναι δείγμα [πραγματικού] άνδρα, το να ζει τις ευτυχισμένες μέρες του χωρίς να προκαλεί τον φθόνο [είναι χαρακτηριστικό σωστού] ανθρώπου, το να ελέγχει κάποιος τις ηδονές με τις σκέψεις είναι χαρακτηριστικό σοφού, ενώ το να ελέγχει την οργή του, ιδιότητα όχι τυχαίου ανθρώπου.

Θεωρώ ολοκληρωμένους ανθρώπους αυτούς που μπορούν να αναμείξουν και να συνδυάσουν την πολιτική δύναμη με  τη φιλοσοφία και νομίζω ότι έχουν κερδίσει δύο πολύ σημαντικά αγαθά: και την κοινωφελή ζωή, όταν πολιτεύονται, και την ήρεμη και γαλήνια ζωή, όταν ασχολούνται με τη φιλοσοφία.

Γιατί από τους τρείς τρόπους ζωής που υπάρχουν ο ένας είναι ο πρακτικός, ο άλλος θεωρητικός και ο άλλος απολαυστικός· από αυτούς ο τελευταίος είναι αχαλίνωτος και δούλος των ηδονών και ζωώδης και ταπεινωτικός, ο θεωρητικός που δεν κατορθώνει να συνδυάσει και την πράξη είναι ανώφελος, ενώ ο πρακτικός χωρίς τη φιλοσοφία χαρακτηρίζεται από έλλειψη παιδείας και είναι ελαττωματικός.

Πρέπει λοιπόν να προσπαθεί κανείς και με τις δημόσιες υποθέσεις να ασχολείται, όσο μπορεί, και με τη φιλοσοφία να καταγίνεται, όσο το επιτρέπουν οι περιστάσεις. Με αυτό τον τρόπο διήγαγε τη ζωή του ο Περικλής, έτσι και ο Αρχύτας από τον Τάραντα, έτσι και ο Δίων από τις Συρακούσες, έτσι και ο Επαμεινώνδας ο Θηβαίος, από τους οποίους ο ένας υπήρξε σύντροφος του Πλάτωνα. Και σχετικά με την παιδεία δεν ξέρω για ποιο λόγο θα πρέπει να μακρηγορήσω περισσότερο· αλλά εκτός από αυτά που ήδη έχουν λεχθεί είναι χρήσιμο και περισσότερο αναγκαίο να μην αδιαφορεί κανείς για την απόκτηση παλιών βιβλίων, αλλά να τα συλλέγει, όπως συλλέγουν οι γεωργοί [τους καρπούς]. Γιατί η χρήση των βιβλίων είναι, κατά τον ίδιο τρόπο όργανο παιδείας και συμβαίνει μέσα από αυτά να διατηρούμε την επιστήμη, σαν από πηγή.

Ούτε, βέβαια, είναι σωστό να παραμελούν [οι πατέρες] την άσκηση των σωμάτων, αλλά στέλνοντας τα παιδιά στην παλαίστρα να τα ασκούν αρκετά με στόχο και τη συμμετρία του σώματος, αλλά και τη δύναμη· γιατί το θεμέλιο των καλών γηρατειών είναι η καλή κατάσταση των σωμάτων στην παιδική ηλικία. Και, όπως όταν είναι καλός ο καιρός πρέπει να προετοιμάζει κάποιος τα αναγκαία για τον χειμώνα, έτσι και κατά τη διάρκεια της νεότητας πρέπει να αποταμιεύει πειθαρχεία και σύνεση ως εφόδιο για τα γηρατειά.

Σελ.9
Έτσι πρέπει να διαχειρίζεται τη σωματική άσκηση, χωρίς να αποδυναμώνεται σωματικά, να μην εγκαταλείπει τη σπουδή των επιστημών· γιατί, σύμφωνα με τον Πλάτωνα, ο πολύς ύπνος και ο υπερβολικός κόπος είναι εχθροί των μαθημάτων.

Αλλά όμως τι αξία έχουν αυτά; Αυτό που είναι το πιο σημαντικό από όσα έχουν ειπωθεί θα πω αμέσως. Δηλαδή πρέπει [οι πατέρες] να ασκούν τα παιδιά για τους στρατιωτικούς αγώνες, γυμνάζοντάς τα στο ακόντιο, στο τόξο και στο κυνήγι. Γιατί «τα αγαθά αυτών που ηττώνται» στις μάχες γίνονται βραβεία γι'αυτούς που νικούν.

Γιατί ο πόλεμος δεν ανέχεται σώματα που έχουν μεγαλώσει στη σκιά, ενώ ένας ξερακιανός στρατιώτης εθισμένος στους πολεμικούς αγώνες διαλύει φάλαγγες αθλητών και εχθρών.

Γιατί λοιπόν κάποιος δεν μπορούσε να πει: «Εσύ, ενώ υποσχέθηκες να δώσεις συμβουλές για την αγωγή των ελεύθερων παιδιών, στη συνέχεια φαίνεσαι να αδιαφορείς για τη μόρφωση των φτωχών και των απλών ανθρώπων, αλλά δίνεις κατάλληλες συμβουλές μόνο για την αγωγή των πλουσίων».

Σε αυτούς δε θα ήταν δύσκολο να απαντήσω. Εγώ, δηλαδή, πολύ θα ήθελα να είναι χρήσιμη η αγωγή σε όλους κατά τον ίδιο τρόπο· εάν όμως κάποιοι, εξαιτίας της προσωπικής τους ανέχειας, δεν μπορούν να ακολουθήσουν τις συμβουλές μου, ας κατηγορούν την τύχη και όχι αυτόν που συμβουλεύει αυτά.

Πρέπει βεβαίως και οι φτωχοί να επιδιώκουν, όσο είναι δυνατόν σε αυτούς, να προσφέρουν στα παιδιά τους την καλύτερη μόρφωση, αλλιώς, ας αξιοποιήσουν όση μπορούν. Και βέβαια γι'αυτά μακρηγόρησα στον λόγο μου, για να προσθέσω στη συνέχεια και τα άλλα που οδηγούν προς τη σωστή μόρφωση των νέων.

Και αυτό υποστηρίζω: ότι, δηλαδή, [οι πατέρες] πρέπει να καθοδηγούν τα παιδιά στα καλά έργα με συμβουλές και λόγια και όχι, μα το Δία, με χτυπήματα και ξύλο. Γιατί μου φαίνεται πως αυτά ταιριάζουν σε δούλους περισσότερο παρά σε ελεύθερους, γιατί αυτά [τα παιδιά] αποχαυνώνονται και τρέμουν από φόβο μπροστά στους κόπους, από τη μία εξαιτίας του πόνου των πληγών, από την άλλη εξαιτίας των εξευτελισμών, γιατί οι έπαινοι και οι επιπλήξεις είναι πιο ωφέλιμοι για τους ελεύθερους από το ξύλο οι μεν προτρέποντας προς τα καλά έργα, οι δε αποτρέποντας από τα αισχρά. Πρέπει επίσης να χρησιμοποιούν [οι πατέρες] εναλλάξ και με ποικιλία τις επιπλήξεις και τους επαίνους και, όταν κάποτε αποθρασύνονται [τα παιδιά], με τις επιπλήξεις να τα κάνουμε να ντρέπονται, και πάλι να τα ενθαρρύνουμε με τους επαίνους και να μιμούμαστε τις παραμάνες, οι οποίες, όταν τα παιδιά κλαίνε, τους προσφέρουν και πάλι τον μαστό για να τα παρηγορούν. Ακόμη δεν πρέπει ούτε να τα ξεσηκώνουμε και να τους φουσκώνουμε τα μυαλά με επαίνους, γιατί με τους υπερβολικούς επαίνους αποχαυνώνονται και καταστρέφονται. Ακόμα εγώ είδα κάποιους πατέρες στους οποίους η υπερβολική αγάπη έγινε αιτία να βλάψουν [τα παιδιά τους]. Τι είναι, λοιπόν, αυτό που θέλω να πω για να κάνω τον λόγο μου πιο ξεκάθαρο με ένα παράδειγμα; Επειδή, δηλαδή, βιάζονται να κάνουν τα παιδιά τους να είναι πρώτα σε όλα όσο το δυνατόν πιο γρήγορα, τα υποβάλλουν σε υπερβολικούς κόπους, εξαιτίας των οποίων [αυτά] εξαντλούνται και καταρρέουν, με άλλα λόγια δεν δέχονται ευνοϊκά τη μάθηση. Γιατί, όπως τα φυτά τρέφονται με μέτριο νερό, αλλά με το πολύ πνίγονται, με τον ίδιο τρόπο και η ψυχή καλλιεργείται με τους σύμμετρους κόπους, ενώ με τους υπερβολικούς καταστρέφεται. Σελ.10
Πρέπει, λοιπόν, να επιτρέπουμε στα παιδιά να έχουν ανάπαυλα από τους συνεχείς κόπους, ενθυμούμενοι ότι όλη η ζωή μας μοιράζεται ανάμεσα στην ανάπαυση και την προσπάθεια. Και γι'αυτό δεν βρέθηκε μόνο η δράση αλλά και ο ύπνος, ούτε μόνο ο πόλεμος, αλλά και η ειρήνη, ούτε μόνο ο χειμώνας, αλλά και η καλοκαιρία, όχι μόνο οι δραστηριότητες αλλά και οι γιορτές. Με λίγα λόγια η ανάπαυση είναι το καρύκευμα των κόπων. Και αυτό θα μπορούσε να δει κάποιος να συμβαίνει όχι μόνο στα ζώα, αλλά και στα άψυχα· γιατί τις χορδές των τόξων και των λυρών τις χαλαρώνουμε για να μπορούμε να τις τεντώσουμε. Και γενικά το σώμα διατηρείται με την απώλεια και την αναπλήρωση [των συστατικών], ενώ η ψυχή με ανάπαυση και εργασία.

Επίσης είναι εύλογο να κατακρίνει κανείς μερικούς από τους πατέρες, οι οποίοι, αφού παραδώσουν τα παιδιά τους στους παιδαγωγούς και τους δασκάλους, οι ίδιοι δεν παρακολουθούν καθόλου την πορεία της μόρφωσής τους ούτε μαθαίνουν γι'αυτή, κάνοντας πολύ μεγάλο λάθος. Αντίθετα, είναι αναγκαίο κάθε λίγες μέρες να θέτουν σε δοκιμασία τα παιδιά τους και να μην εναποθετούν τις ελπίδες τους στην καλή διάθεση του προσώπου που πληρώνεται· γιατί και αυτοί [οι δασκάλοι] θα δείξουν μεγαλύτερο ζήλο για την επιμέλεια των παιδιών, αν πρόκειται κάθε φορά να λογοδοτούν. Και σε αυτό το σημείο είναι ευχάριστο αυτό που ειπώθηκε από έναν ιπποκόμο, ότι δηλαδή τίποτα δεν συντελεί στην ανάπτυξη του αλόγου όσο το [άγρυπνο] μάτι του βασιλιά. Περισσότερο μάλιστα από όλα πρέπει να ασκούμε τη μνήμη των παιδιών και να τη γυμνάζουμε, γιατί αυτή μοιάζει με θησαυροφυλάκιο της μόρφωσης και γι'αυτό, σύμφωνα με τον μύθο θεωρούν τη Μνημοσύνη μητέρα των Μουσών, υποδηλώνοντας με τρόπο πλάγιο και υπαινισσόμενοι ότι τίποτα δεν έχει τόσο τη φυσική ιδιότητα να δημιουργεί και να αναπτύσσει όσο η μνήμη. Και, βέβαια, πρέπει να την ασκούμε και στις δύο περιπτώσεις: δηλαδή είτε αν τα παιδιά έχουν από τη φύση τους ενισχυμένη μνήμη είτε, αντίθετα, αν τείνουν να ξεχνούν, γιατί τη φυσική περιοχή θα ενισχύσουμε, ενώ την αδυναμία θα την αναπληρώσουμε· και τα παιδιά που ανήκουν στην πρώτη περίπτωση θα γίνουν καλύτερα, ενώ αυτά που ανήκουν στη δέυτερη θα ξεπεράσουν τον εαυτό τους. Γιατί εύστοχα έχει διατυπωθεί το ρητό του Ησιόδου:

«Αν βέβαια προσθέσεις σε ένα μικρό κι

άλλο μικρό και αυτό το κάνεις συχνά,

γρήγορα θα γίνει κι αυτό μεγάλο».

Ας μην ξεχνούν λοιπόν οι πατέρες ούτε αυτό: ότι, δηλαδή, η ανάπτυξη της μνήμης μέσα από τη μάθηση συμβάλλει σημαντικά όχι μόνο στη μόρφωση αλλά και στα έργα της ζωής. Γιατί η ανάμνηση των πράξεων που έχουν ήδη συμβεί γίνεται παράδειγμα για τις σωστές μελλοντικές αποφάσεις.

Σελ.11
Αλλά και από την αισχρολογία πρέπει να προφυλάσσουν [οι πατέρες] τους γιούς, γιατί, σύμφωνα με τον Δημόκριτο, «ο λόγος είναι σκιάτου έργου». Έπειτα πρέπει να τους προετοιμάσουν ώστε να είναι κοινωνικοί και ευγενείς· καθώς καμιά δεν είναι πιο απεχθής συνήθεια από το να είναι κάποιος απρόσιτος.

Ακόμη τα παιδιά δεν θα γίνονται αντιπαθή προς τους συντρόφους τους, αν δεν είναι τελείως ανυποχώρητα στις συζητήσεις, γιατί καλό είναι να γνωρίζει κανείς όχι μόνο να νικά αλλά και να χάνει σε αυτά στα οποία η νίκη είναι βλαπτική. Υπάρχει βέβαια στ'αλήθεια και η Καδμεία νίκη. Και έχω μάρτυρα γι'αυτό τον σοφό Ευριπίδη που λέει:

«Όταν δύο μιλούν και ο ένας θυμώνει,

συνετότερος είναι αυτός που δεν

εξωθεί τα πράγματα στα άκρα».

Τώρα λοιπόν πρέπει να σας μιλήσω για τα πράγματα τα οποία δεν είναι καθόλου κατώτερα απ'όσα έχω πει, αλλά αντίθετα πρέπει να τα επιδιώκουν οι νέοι. Αυτά είναι το να ζει κάποιος χωρίς αλαζονεία, το να ελέγχει τα λόγια του, το να επιβάλλεται στην οργή του και να συγκρατεί τα χέρια του. Πόσο σημαντικό είναι καθένα από αυτά θα πρέπει να εξετάσουμε και θα γίνουν σαφέστερα με παραδείγματα. Για παράδειγμα, για να αρχίσω από το τελευταίο, κάποιοι έχασαν την καλή φήμη από τις προηγούμενες πράξεις τους, εξαιτίας του ότι ζήτησαν να λάβουν άδικα κέρδη· όπως ο Γύλιππος ο Σπαρτιάτης εξορίστηκε απο τη Σπάρτη, επειδή ξήλωσε τα σακιά των χρημάτων. Και το να μην οργίζεται κανείς είναι δείγμα σοφού άνδρα. Ο Σωκράτης, λοιπόν, όταν τον κλότσησε κάποιος πολύ θρασύς και αντιπαθητικός νεαρός, βλέποντας τους φίλους του να αγανακτούν και να εξοργίζονται και να θέλουν να τον καταγγείλουν, είπε: «Άραγε, αν με κλοτσούσε ένας γάιδαρος, θα αξιώνατε από εμένα να του ανταποδώσω την κλοτσιά;». Αλλά και εκείνος [που τον κλότσησε] δεν έμεινε χωρίς «ανταμοιβή», αφού κρεμάστηκε επειδή όλοι τον χλεύαζαν και τον αποκαλούσαν λακτιστή.

Αλλά και όταν ο Αριστοφάνης, ενώ παιζόταν η κωμωδία του Νεφέλες, εξαπέλυε εναντίον του [Σωκράτη] κάθε ύβρη με κάθε τρόπο και κάποιος από τους θεατές τον ρώτησε «Σωκράτη, δεν αγανακτείς με αυτά τα περιπαικτικά σχόλια που κάνει διακωμωδώντας;», απάντησε: «Όχι βέβαια, μα τον Δία, γιατί στο θέατρο δέχομαι τα σκωπτικά σχόλια σαν σε μεγάλο συμπόσιο».

Αντίστοιχα με αυτά και παρόμοια θα φανούν ότι έκαναν ο Αρχέτυπος από τον Τάραντα και ο Πλάτων. Ο πρώτος δηλαδή, όταν γύρισε από τον πόλεμο (τύχαινε τότε να είναι στρατηγός) και  βρήκε το χωράφι του χέρσο και ακαλλιέργητο, αφού κάλεσε τον επιστάτη του είπε: «Αν δεν ήμουν πολύ οργισμένος, θα θρηνούσες». Ο Πλάτων από την άλλη, όταν θύμωσε με έναν κοιλιόδουλο και σιχαμένο δούλο, αφού κάλεσε τον γιο της αδερφής του, τον Σπεύσιππο, του είπε φεύγοντας: «Χτύπησέ τον εσύ, γιατί εγώ είμαι πολύ οργισμένος». Δύσκολα, βέβαια, είναι αυτά και δύσκολα μπορεί να τα μιμηθεί κάποιος. Το γνωρίζω και εγώ. Αλλά πρέπει να προσπαθούμε, όσο είναι δυνατόν, έχοντας αυτούς ως παράδειγμα να καταπραΰνουμε την υπερβολή της ασυγκράτητης και μανιασμένης οργής, γιατί ούτε ως προς τα άλλα είμαστε εφάμιλλοι με αυτούς [τους άνδρες] ούτε ως προς τις εμπειρίες ούτε τις αρετές τους. Αλλά εμείς εξίσου πρέπει να παίρνουμε από αυτούς ό,τι είναι δυνατόν, όπως οι ιερείς των θεών και οι πυρσοφόροι της σοφία τους. Αυτά πρέπει να προσπαθούμε να μιμηθούμε και να κερδίσουμε.

Σελ.12
Το να κυριαρχεί κάποιος πάνω στη γλώσσα του– γιατί γι’αυτό μένει να μιλήσω σύμφωνα με τη σειρά που τα κατέταξα-, αν κάποιος το θεωρεί μικρό και ασήμαντο, βρίσκεται μακριά από την αλήθεια. Γιατί η σιωπή σε περιστάσεις στις οποίες απαιτείται είναι η καλύτερη από κάθε λόγο. Και γι’αυτό νομίζω ότι οι παλιοί θέσπισαν τις μυστικές τελετές, ώστε, αφού συνηθίσουμε να παραμένουμε σιωπηλοί σε αυτές, να επιδείξουμε και στις ανθρώπινες υποθέσεις τη διακριτικότητα που δείχνουμε απέναντι στους θεούς. Εξάλλου κανείς δεν μετάνιωσε που παρέμεινε σιωπηλός, ενώ πάρα πολλοί που μίλησαν [μετάνιωσαν]. Και βέβαια είναι εύκολο να πει κανείς αυτό που αποσιώπησε, αλλά είναι αδύνατο να πάρει πίσω αυτό που είπε. Και, τουλάχιστον, εγώ γνωρίζω άπειρους που περιέπεσαν σε μεγάλες συμφορές, επειδή δεν μπορούσαν να κρατήσουν τη γλώσσα τους.

Από αυτούς, αφού παραλείψω τους άλλους, θα υπενθυμίσω έναν ή δύο για παράδειγμα. Ο Σωκτάδης, λοιπόν, όταν ο Φιλάδελφος παντρεύτηκε την αδερφή του, την Αρσινόη, εξαιτίας του ότι είπε «Σπρώχνεις το κεντρί σου σε ανόσια τρύπα», σάπισε πολλά χρόνια στη φυλακή και τιμωρήθηκε όχι άδικα για την ακατάλληλη φράση του· για να προσφέρει, λοιπόν, στους άλλους το γέλιο, ο ίδιος πολύ χρόνο έκλαψε. Αντίστοιχα με αυτά και όμοια είπε και έπαθε και ο Θεόκριτος, ο σοφιστής, και μάλιστα πολύ χειρότερα. Όταν, δηλαδή,  Αλέξανδρος διέταξε να του φτιάξουν πορφυρές ενδυμασίες, για να κάνει τις θυσίες για τη νίκη στον πόλεμο εναντίον των βαρβάρων, όταν θα επέστρεφε και, ενώ οι διάφορες χώρες προσέφεραν χρήματα κατ’άτομο, είπε: «Πρωτύτερα βέβαια δεν γνώριζα, τώρα όμως ξέρω καλά ότι ο “πορφύρεος θάνατος”² του Ομήρου αυτός είναι». Εξαιτίας αυτών έκανε εχρό του τον Αλέξανδρο. Αλλά και τον Αντίγονο, τον βασιλιά των Μακεδόνων, ο οποίος ήταν μονόφθαλμος, με το να τον κατακρίνει για την αναπηρία του, τον εξόργισε. Αυτός, λοιπόν, αφού έστειλε τον αρχιμάγειρα Ευτροπίωνα που διατηρούσε αξίωμα, τον διέταξε να τον συναντήσει και να του ζητήσει εξηγήσεις. Αφού εκείνος [ο Ευτροπίωνας] του ανήγγειλε αυτά και αφού τον συνάντησε πολλές φορές, [ο Θεόκριτος] του είπε: «Βλέπω ότι θέλεις να με σερβίρεις ωμό στον Κύκλωπα», χλευάζοντας τον έναν για την αναπηρία του και τον άλλο για το ότι ήταν μάγειρας. Και εκείνος [ο Ευτροπίωνας] αφού απάντησε «Θα το φας το κεφάλι σου και θα τιμωρηθείς για την αθυροστομία και την τρέλα σου», μετέφερε τον διάλογο στον βασιλιά͘· αυτός, λοιπόν, αφού έστειλε ανθρώπους, δολοφόνησε το Θεόκριτο. Και εκτός από αυτά, [θα ήταν καλό να αναφερθεί] κάτι ακόμα στο οποίο είναι ιερό να εθίζουμε τα παιδιά, σηλαδή στο να λένε την αλήθεια, γιατί το να λέμε ψέματα φανερώνει δουλοπρέπεια και είναι άξιο να προκαλεί μίσος όλων των ανθρώπων και δεν είναι επιτρεπτό ούτε καν σε δούλους με κάποια αξία. Και βέβαια έχω αναφέρει αυτά σχετικά με την κοσμιότητα και τη σωφροσύνη των παιδιών χωρίς ενδοιασμούς και δισταγμούς· αλλά γι’αυτό που πρόκειται να πω στη συνέχεια αμφιταλαντεύομαι και έχω αντικρουόμενες απόψεις και, γέρνοντας πότε από τη μία πότε από την άλλη πλευρά σαν να βρίσκομαι σε πλάστιγγα, δεν μπορώ να καταλήξω σε καμία από αυτές, γιατί πολύ διστάζω είτε να εισηγηθώ είτε να απομακρυνθώ από αυτό το ζήτημα, αλλά θα πρέπει να ποτολμήσω να το αναφέρω. Ποιό είναι λοιπόν αυτό; Ποιό από τα δύο είναι πιο σωστό, να αφήνουμε αυτούς που έχουν έρωτα με τα παιδιά να τα πλησιάζουν και να συναναστρέφονται μαζί τους ή το αντίθετο, δηλαδή να τους εμποδίζουμε και να αποτρέπουμε τη συναναστροφή τους με αυτά; Γιατί κάθε φορά που βλέπω τους αυστηρούς πατέρες, τους δύσκολους και στρυφνούς ως προς τον χαρακτήρα, οι οποίοι θεωρούν τη συναναστροφή με εραστές απαράδεκτη προσβολή για τα παιδιά τους, είμαι επιφυλακτικός ως προς το να την εισηγηθώ και να προτρέψω προς αυτή.

Όταν όμως πάλι θυμηθώ τον Σωκράτη, τον Πλάτωνα, τον Ξενοφώντα, τον Αισχίνη, τον Κέβητα, όλη εκείνη η χορεία των ανδρών, οι οποίοι δοκίμασαν τους αρσενικούς έρωτες³ και προήγαγαν τα παιδιά τους προς τη μόρφωση και την πολιτική αγωγή και την αρετή στον χαρακτήρα, πάλι έχω άλλη γνώμη και υποχωρώ απέναντι στον ζήλο αυτών των ανδρών. Μάλιστα αυτό το μαρτυρεί και ο Ευρυπίδης με τέτοια λόγια:

«Αλλά βέβαια υπάρχει και άλλος ένας έρωτας

 ανάμεσα στους θνητούς για μια δίκαιη, συνετή

 και αγαθή ψυχή».

Σελ.13
Και δεν πρέπει  να παραλείψω αυτό που λέει ο Πλάτων μεταξύ αστείου και σοβαρού. Λέει, δηλαδή, ότι πρέπει να είναι δυνατό σε όσους αριστεύουν να φιλούν όποιον θέλουν από τους ωραίους νέους. Είναι, λοιπόν, σωστό να εκδιώκουμε αυτούς που επιθυμούν τη νεότητα, αλλά τους εραστές της ψυχής να τους εγκρίνουμε στο σύνολό τους. Και, βέβαια, πρέπει να αποφεύγουμε τους έρωτες που υπάρχουν στη Θήβα και στην Ήλιδα, αλλά και αυτόν που στην Κρήτη τον αποκαλούν «αρπαγή», αυτούς όμως που συμβαίνουν στην Αθήνα και στη Σπάρτη είναι καλό να τους μιμούμαστε.

Σχετικά με όλα αυτά, όποια άποψη έχει ο καθένας ας ακολουθήσει· εγώ όμως, επειδή έχω μιλήσει για την πειθαρχεία και την κοσμιότητα των παιδιών, θα προχωρήσω και στη νεανική ηλικία και θα πω πολύ λίγα. Γιατί πολλές φορές κατηγόρησα αυτούς που εισηγούνται κακές συνήθειες, οι οποίοι για τα παιδιά όρισαν παιδαγωγούς και δασκάλους, αλλά την ορμή των νέων την άφησαν ελεύθερη να τριγυρνά· αντίθετα όμως, πρέπει να φροντίζουν και να προφυλάσσουν περισσότερο τους νέους παρά τα παιδιά. Γιατί ποιος δεν γνωρίζει ότι τα λάθη των παιδιών είναι μικρά και διορθώνονται εύκολα, όπως μια αδιαφορία προς τους παιδαγωγούς, μια πονηριά και ανυπακοή προς τους δασκάλους; Τα αδικήματα αυτών που βρίσκονται ήδη στη νεανική ηλικία, όμως, είναι μεγάλα και φοβερά: λαιμαργία και κλοπές πατρικής περιουσίας και τυχερά παιχνίδια και έρωτες παρθένων και μοιχείες παντρεμένων γυναικών. Πρέπει, λοιπόν, τις ορμές αυτών να περιορίζουμε και να συγκρατούμε με προσοχή. Γιατί η νεότητα δεν διαχειρίζεται σωστά τις απολαύσεις και δεν τις συγκρατεί και έχει ανάγκη να χαλιναγωγείται, ώστε όσοι δεν ελέχουν με πυγμή την ηλικία αυτή δίνουν τη δυνατότητα σε άμυαλους να διαπράττουν αδικήματα.

Έπρεπε λοιπόν οι συνετοί πατέρες ιδιαίτερα αυτή την περίοδο, να βρίσκονται σε εγρήγορση και να προσπαθούν να σωφρονίζουν τους νέους με διδασκαλία, με απειλές και με παρακλήσεις δίνοντας παραδείγματα αυτών που καταστράφηκαν από την αγάπη των απολαύσεων αλλά και αυτών που επαινέθηκαν και απέκτησαν καλή φήμη για την καρτερικότητά τους. Δύο λοιπόν είναι κατά κάποιο τρόπο τα στοιχεία της αρετής: η ελπίδα της τιμής και ο φόβος της τιμωρίας· η πρώτη κάνει [τους νέους] περισσότερο ορμητικούς προς τις άριστες ασχολίες, ενώ η δεύτερη [τους κάνει] διστακτικούς προς τις κακές πράξεις.

Γενικά, λοιπόν, πρέπει να κρατάμε τα παιδιά μακριά από τη συναναστροφή με πονηρούς ανθρώπους γιατί παίρνουν κάτι από τη δική τους κακία. Και αυτό συμβούλευσε και ο Πυθαγόρας με υπαινικτικά λόγια, τα οποία εγώ, αφού παραθέσω, θα τα εξηγήσω· γιατί και αυτά συμβάλλουν συμαντικά στην απόκτηση της αρετής. Για παράδειγμα: «Να μη γεύεσαι μελανούρια», δηλαδή να μη συναναστρεφόμαστε με ανθρώπους που είναι σκοτεινοί στην ψυχή εξαιτίας της κακοήθειάς τους. «Μην υπερβαίνεις τη ζυγαριά», δηλαδή πρέπει να φροντίζουμε πολύ για τη δικαιοσύνη και να μην την παραβαίνουμε. «Μην κάθεσαι πάνω σε χοίνικα⁴», δηλαδή να αποφεύγουμε την αργία και να προνοούμε να προμηθευόμαστε την αναγκαία τροφή  μας. «Μην απλώνεις το δεξί χέρι σε όλους», δηλαδή δεν πρέπει εύκολα να κάνουμε φιλίες. «Μη φοράς στενό δαχτυλίδι», δηλαδή πρέπει να ζούμε τη ζωή χωρίς μεγάλους περιορισμούς. «Με σίδερο μη σκαλίζεις τη φωτιά» ή, αλλιώς τον θυμωμένο να μην τον εξοργίζουμε επειδή δεν πρέπει, αλλά να υποχωρούμε στους οργισμένους. «Μην τρως την καρδιά», δηλαδή να μη βλάπτουμε την ψυχή μας βασανίζοντάς τη με έγνοιες. «Να απέχεις από τα κουκιά», δηλαδή δεν πρέπει να πολιτευόμαστε, γιατί στο παρελθόν οι ψηφοφορίες γίνονταν με κουκιά, με τις οποίες εξέλεγαν τις αρχές. «Φαγητό μη βάζεις μέσα σε ουροδοχείο», επισημαίνει δηλαδή ότι με πονηρούς ανθρώπους δεν πρέπει να αστειευόμαστε, γιατί ο λόγος είναι τροφή της διάνοιας και αυτόν τον μολύνει η πονηρία των ανθρώπων. «Μη γυρίζεις να κοιτάξεις πίσω όταν φθάνεις στο τέρμα», δηλαδή όταν πρόκειται να πεθάνουμε και βλέπουμε ότι πλησιάζουμε στο τέλος της ζωής, να είμαστε ήρεμοι και να μη λιποψυχούμε.

Σελ.14
Θα επανέλθω όμως στο αρχικό θέμα του λόγου μου· γιατί, όπως είπα, πρέπει να απομακρύνουμε τα παιδιά από όλους τους κακούς ανθρώπους, ιδιαίτερα από τους κόλακες.

Τώρα, βέβαια, θα πω αυτό ακριβώς που συνηθίζω να λέω πολύ συχνά σε πολλούς πατέρεςς. Γιατί δεν υπάρχει φάρα πιο ολέθρια που οδηγεί πιο πολύ και πιο γρήγορα στην καταστροφή τους νέους από τους κόλακες, γιατί αυτοί και τους πατέρες των παιδιών καταστρέφουν ολοκληρωτικά, αφού γεμίζουν τα γηρατειά των πατέρων και τη νεανική ηλικία με λύπες, ενώ στις συμβουλές προβάλλουν ως ανίκητο δέλεαρ την απόλαυση. Όσον αφορά τα παιδιά των πλουσίων, οι πατέρες τα συμβουλεύουν να μένουν νηφάλια, ενώ εκείνοι [οι κόλακες] να μεθούν, οι μεν να είναι συνετά, οι δε να ζουν ακόλαστα, οι μεν να κάνουν οικονομίες, οι δε να είναι σπάταλα, οι μεν να αγαπούν την εργασία, οι δε να είναι τεμπέλικα, λέγοντας ότι « ζωή είναι μια στιγμή μέσα στο χρόνο. Πρέπει να ζούμε, όχι να ζούμε ψεύτικα. Και γιατί πρέπει εμείς να δίνουμε σημασία στις απειλές του πατέρα; Ξεμωραμένος γέρος και “σαράβαλο” και, αφού τον σηκώσουμε ψηλά, όσο το δυνατόν γρηγορότερα θα τον πάμε στον τάφο». Κάποιος [απ’αυτούς] φέρνει [καμία φορά] και κοινή γυναίκα είτε παρασύρει και [καμία] παντρεμένη και [έτσι αυτοί] τα εφόδια του πατέρα σα ληστές αρπάζουν και απομειώνουν. Γιατί είναι μιαρή ράτσα, υποκριτές στη φιλία, δεν γνωρίζουν την παρρησία των λόγων, κόλακες των πλουσίων και υπερόπτες απέναντι στους φτωχούς, ενώ πλησιάζουν τους νέους με λυρικούς τροπους. Χαχανίζουν όταν γελούν αυτοί που τους τρέφουν και έχουν κίβδηλη ψυχή και είναι νόθα δείγματα της ζωής, αφού ζουν υπακούοντας σε κάθε νόημα των πλουσίων, ελεύθερη όπως όρισε η τύχη τους, στην πραγματικότητα όμως δούλοι από επιλογή τους· όταν δεν εξευτελίζονται, τότε θεωρούν αυτό προσβολή γιατί συντηρούνται ως παράσιτα, χωρίς να προσφέρουν τίποτα. Ώστε, αν κάποιος από τους πατέρες έχει ως μέλημα την καλή αγωγή των παιδιών του, πρέπει να διώξει αυτά τα βλαπτικά δημιουργήματα και να απομακρύνει και με τον ίδιο ζήλο και τις κακές συνήθειες των συμμαθητών τους· γιατί αυτοί είναι ικανοί να διαφθείρουν τους πιο καλούς χαρακτήρες.

Και αυτά είναι καλά και συμφέροντα, αυτά όμως που πρόκειται να πω είναι ανθρώ
πινα.

 Σελ.15
Δηλαδή εγώ δεν πιστεύω ότι οι πατέρες πρέπει να είναι εντελώς σκληροί και άκαμπτοι στον χαρακτήρα τους  αλλά σε πολλές περιπτώσεις να συγχωρούν κάποια από τα λάθη των νεοτέρων, ενθυμούμενοι ότι και αυτοί ήταν κάποτε νέοι. Και, όπως οι γιατροί, αναμειγνύοντας τα πικρά φάρμακα με γλυκούς χυμούς, βρήκαν έναν ευχάριστο τρόπο να ωφελούν τους ανθρώπους, έτσι και οι πατέρες πρέπει τη σκληρότητα των επιπλήξεων να αναμειγνύουν με την πραότητα και σε κάποιες περιπτώσεις να υποχωρούν στις επιθυμίες των παιδιών και να χαλαρώνουν τα ηνία, σε άλλες πάλι να τα τραβούν και προπάντων πρέπει με ηρεμία να υπομένουν τα λάθη, αλλιώς, αν τύχει και οργιστούν σε κάποια περίσταση, πρέπει γρήγορα να ξεθυμαινουν. Γιατί ο πατέρας πρέπει μάλλον να είναι οξύθυμος παρά βαρύθυμος, εφόσον η δυσμένεια και η αδυναμία να καταλαγιάσει κάποιος την οργή του είναι σημαντικά δείγματα έλλειψης αγάπης προς τα παιδιά. Καλό είναι, επίσης, μερικά σφάλματα να κάνουν πως δεν τα γνωρίζουν, αλλά να δείχνουν την εξασθενημένη όραση και βαρηκοΐα των γηρατειών σε αυτά που σημβαίνουν, σαν κάποια από αυτά που γίνονται να μην τα βλέπουν, ακόμα και αν τα βλέπουν, και να μην τα ακούν, ακόμα και αν τα ακούν. Tα λάθη των φίλων τα υποφέρουμε· γιατί, λοιπόν, είναι περίεργο να υποφέρουμε και των παιδιών; Πολλές φορές δεν επιπλήξαμε με δούλους που επιδίδονταν σε κραιπάλες για το μεθύσι τους. Κάποτε να είσαι φειδωλός, ενώ σε άλλες περιπτώσεις δίνε χρήματα, κάποτε να αγανακτείς, άλλοτε να συγχωρείς. Σε κορόιδεψε κάποτε μέσω ενός δούλου· συγκράτησε την οργή σου. Πήρε κάποτε την άμαξα [του αρότρου] από το χωράφι, γύρισε ποτέ μυρίζοντας ποτό από το χθεσινό μεθύσι, αγνόησέ τον· μύριζε αρώματα, μην του μιλάς. Έτσι δαμάζεται η ορμητική νιότη.

 Έπειτα πρέπει να προσπαθούμε αυτούς που είναι επιρρεπείς στις απολαύσεις και αδιαφορούν για τις επικρίσεις να τους δένουμε με τον ζυγό του γάμου, γιατί αυτός είναι ο πιο ασφαλής δεσμός της νεότητας. Και πρέπει να προξενεύουμε στους γιους γυναίκες που να μην έχουν πολύ πιο ευγενική καταγωγή ούτε να είναι πολύ πιο πλούσιες· γιατί είναι σοφό το ρητό «πάρε γυναίκα της σειράς σου». Γιατί, βέβαια, αυτοί που παντρεύονται γυναίκες πολύ καλύτερές τους, δεν είναι σύζυγοι των γυναικών αλλά χωρίς να το καταλάβουν γίνονται δούλοι των προικών. Τέλος, αφού προσθέσω λίγα ακόμα, θα ολοκληρώσω τις συμβουλές μου. Πάνω απ’όλα οι πατέρες πρέπει να αποφεύγουν τα λάθη, αλλά κάνοντας όλα αυτά που πρέπει, να παρέχουν τον εαυτό τους ως παράδειγμα στα παιδιά τους, ώστε κοιτάζοντας αυτά στη ζωή τους, σαν σε καθρέφτη, να αποφεύγουν τα αισχρά λόγια και τις αισχρές πράξεις. Γιατί, εάν κάποιοι επιπλήττουν τους γιους που κάνουν σφάλματα, αλλά διαπράττουν και οι ίδιοι τα ίδια λάθη, γίνονται στο όνομα εκείνων κατήγοροι του εαυτού τους χωρίς  να το καταλαβαίνουν· και γενικά αν ζουν άσωτη ζωή, δεν μπορούν να έχουν το θράσος να επικρίνουν τους δούλους, ούτε βέβαια τους γιους τους.  Και εκτός από αυτά, αυτοί θα έπρεπε να γίνονται σύμβουλοι και δάσκαλοι για τα παιδιά όσον αφορά τα λάθη τους. Γιατί όπου οι γέροι είναι αδιάντροποι εκεί αναγκαστικά και οι νέοι θα είναι αναιδέστατοι. Πρέπει, λοιπόν, να προσπαθούν να πράττουν τα αναγκαία για τον σωφρονισμό των παιδιών τους, έχοντας ως πρότυπο την Ευρυδίκη, η οποία, αν  και ήταν από Ιλλυρικό γένος και εντελώς αμόρφωτη, για την εκπαίδευση των παιδιών της ασχολήθηκε σε μεγάλη ηλικία με τη μόρφωση. Και το επίγραμμα που αφιέρωσε στις μούσες καταδεικνύει πολλά  για την αγάπη της προς τα παιδιά της:

«Η Ευρυδίκη η κόρη του Ίρρα, αυτό

αφιέρωσε στις Μούσες τις συμπολί-

τισσές της, όταν πραγματοποίησε το-

ν γνωστό πόθο της ψυχής της.

Σελ.16
Όταν δηλαδή τα παιδιά της είχαν φτάσει στην εφηβική ηλικία, έμαθε με κόπο γράμματα, τα μνημεία των λόγων».

Λοιπόν, το να εφαρμόσει κάποιος όλες τις συμβουλές που προαναφέρθηκαν θα πρέπει να το ευχηθούμε και όχι να το συμβουλεύσουμε· αν επιδιώξει όμως [να πραγματοποιήσει] τις περισσότερες από αυτές, χρειάζεται τη συμβολή της καλής τύχης και της μεγάλης προσπάθειας, αλλά σε κάθε περίπτωση η ανθρώπινη φύση μπορεί να το επιτύχει.

~~~

Σημειώσεις

₁ Στο κείμενο αναφέρεται «ελεύθερα» παιδιά, με την έννοια των παιδιών που θα γίνουν ελεύθεροι πολίτες μεγαλώνοντας. Στη συνέχεια ο Πλούταρχος θα αναφερθεί στα «νόμιμα» παιδιά, τα οποία θεωρούνται αυτά, των οποίων και οι δύο γονείς είναι ελεύθεροι πολίτες. Στην ουσία αυτοί οι δύο όροι ταυτίζονται, γιατί ελεύθεροι πολίτες μπορούσαν να είναι μόνο εκείνοι, που είχαν και τους δύο γονείς ελεύθερους. Εφόσον όμως ο Πλούταρχος επιλέγει να χρησιμοποιεί πότε τον έναν, πότε τον άλλον όρο, ακολουθούμε το πρωτότυπο.

₂Φράση από τη ραψωδία Ε, στίχ.83 της Ιλιάδας. Ο θάνατος χαρακτηρίζεται κόκκινος, σύμφωνα με κάποιους ερευνητές, λόγω του κόκκινου χρώματος του αίματος, ενώ για κάποιους άλλους, λόγω του σκοτεινού χρώματος των ματιών του πεθαμένου.

₃ Ο Πλούταρχος αναφέρεται στην παιδεραστία, η οποία ως θεσμός εμφανίζεται ήδη από τα ομηρικά χρόνια. Αργότερα ψηφίστηκαν κάποιοι περιοριστικοί νόμοι, όπως αναφέρουν ο Αισχίνης και ο Ξενοφώντας, που διαφοροποιούν τη χυδαία σχέση από την πνευματικοποιημένη συντροφικότητα. Το γεγονός ότι σε ένα ηθικοδιδακτορικό κείμενο ο Πλούταρχος δεν καταδικάζει τον θεσμό αυτό, τουλάχιστον όχι σε όλες τις μορφές του, δείχνει ότι η κατάσταση αυτή δεν είχε εκλείψει ακόμα και στα χρόνια του.

₄Μέτρο χωρητικότητας για ξηρά προιόντα και κυρίως σιτηρά. Αντιστοιχεί περίπου στο σημερινό κιλό. Μια χοίνιξ σιταριού ήταν το ημερήσιο σιτηρέσιο ενός στρατιώτη.

Διευκρίνιση....

Στον σημερινό κόσμο, οι κοινωνίες μας δεν είναι τέλειες, καθώς δεν ήταν τέλειες ούτε στην αρχαιότητα.

Στην αρχαιότητα, ένα πολύ μικρό ποσοστό του λαού ήταν είτε ομοφυλόφιλοι είτε παιδεραστές. Σήμερα έχουμε ένα πολύ μικρό ποσοστό ανθρώπων που είναι ομοφυλόφιλοι ή παιδεραστές.

Στην αρχαιότητα, η κοινωνία είχε αυστηρούς νόμους σε αυτά τα θέματα, όπως έχουμε στην σημερινή κοινωνία. Στην αρχαιότητα η κοινωνία είχε προκλησεις  από τα ίδια προβλήματα όπως η κοινωνία στον 21ο αιώνα.

Η ανθρωπότητα εξακολουθεί να προσπαθεί να δημιουργήσει έναν καλύτερο κόσμο και καλύτερες κοινωνίες στην προσπάθειά της για δικαιοσύνη και αξιοπρέπεια για όλους τους ανθρώπους.

Όπως και στην αρχαία Αθήνα, πρέπει να διατηρηθούν ισχυροί  νόμοι κατά των « σεξουαλικών  παιδοφύλων και εναντίον της σεξουαλικής  παιδοφιλίας». Ο βιασμός των παιδιών που είναι τα πιο ευάλωτα στην κοινωνία μας πρέπει να καταδικαστεί και οι βιαστές να τιμωρούνται βαριά.

Πρέπει να κάνουμε ό, τι μπορούμε για να προστατεύσουμε τα ανθρώπινα δικαιώματα όλων των παιδιών στην κοινωνία μας !!

Clarification...

In today's world, our societies are not perfect, as they were also not perfect in ancient times either.

In ancient times, a very small percentage of the people were either homosexuals or pedophiles. Today we have a very small percentage of people who are homosexuals or pedophiles.

In ancient times, society had strict laws in these matters as we have in today's society. In ancient times society was challenged by these same problems as is society in the 21st century.

Mankind is still striving to create a better world and better societies in its quest for justice and dignity for all people.

As in ancient Athens we must maintain strong laws against "sexual Pedophiles and Pedophilia", the rape of children who are the most vulnerable in our society must be condemned and the rapists must be severely punished.

We must do everything we can to protect the human rights of all children in our society!!

...............................................................................................

Η αγωγή των νέων στην Αρχαία Αθήνα

Η αγωγή των νέων στην αρχαία Αθήνα είναι παρόμοια με την αγωγή των νέων σε άλλες ελληνικές πόλεις, με εξαίρεση την Σπάρτη. Απλώς γίνεται ιδιαίτερη μνεία στην αγωγή των Αθηναίων νέων, γιατί η αρχαία Αθήνα του 5ου π.Χ. αιώνα αποτελεί γενικότερο πρότυπο σε αυτό το βιβλίο.

Στην αθηναϊκή οικογένεια, την αγωγή αναλάμβανε ο πατέρας ο οποίος ήταν και ο αρχηγός της οικογενείας. Μπορούσε, όμως, η αγωγή να ανατεθεί σε άλλους. Μέχρι τα 7 τους έτη τα αγόρια και τα κορίτσια μεγάλωναν μαζί στον γυναικωνίτη και έπαιζαν μαζί διάφορα ευχάριστα παιχνίδια. Από τα 7 τους έτη τα αγόρια, με τη συνοδεία του παιδαγωγού, πήγαιναν στο σχολείο. Ο παιδαγωγός ήταν ένας ηλικιωμένος και έμπιστος δούλος της οικογενείας. Σε ό,τι αφορά τα κορίτσια, αυτά έμεναν στο σπίτι και η μητέρα τους τα δίδασκε ανάγνωση, γραφή, μουσική, χορό και την οικοκυρική τέχνη.

Φυσικά, ο αναγνώστης θα αναρωτηθεί γιατί τα κορίτσια δεν πήγαιναν σχολείο μαζί με τα αγόρια. Η ψήφου στις εκλογές!!!
απάντηση είναι ότι οι γυναίκες την εποχή εκείνη ασχολούνταν με το νοικοκυριό και την οικογένειά τους και όχι με κάποιο επάγγελμα.

Δεν είχαν πολιτικά δικαιώματα, γιατί όπως και οι δούλοι στερούντο μορφώσεως, κάτι που είναι απαραίτητο στην άμεση δημοκρατία. Αν λάβουμε υπόψιν ότι η σημερινή εκπαίδευση είναι απαράδεκτη παγκοσμίως, με το παραπάνω σκεπτικό, κανείς δεν θα είχε δικαίωμα
Στην αρχαία Αθήνα οι άνδρες ήταν αυτοί που εργάζονταν και συντηρούσαν την οικογένεια και συμμετείχαν, όντας πνευματικά καλλιεργημένοι, στις πολιτικές αποφάσεις. Η θέση της γυναίκας ήταν – με εξαίρεση την Σπάρτη και την μινωική Κρήτη – μέτρια στην αρχαία Ελλάδα όπως και στις άλλες χώρες, τότε. Ουσιαστικά, στις περισσότερες – βασικά στις δυτικές – χώρες, μόλις στα μέσα του 20ου αιώνα άρχισαν οι γυναίκες να αποκτούν πολιτικά δικαιώματα και ισότητα με το ανδρικό φύλο, σε όλους τους τομείς.

Επιστρέφοντας στην αγωγή των νέων στην αρχαία Αθήνα, οι γονείς ήταν υποχρεωμένοι να πληρώσουν κάποιον δάσκαλο που θα αναλάμβανε την αγωγή των παιδιών τους.

Τα μαθήματα δεν γίνονταν σε κάποιο σχολείο, αλλά στην οικία του δασκάλου. Κάτι σαν ιδιαίτερο ολιγομελές φροντιστήριο! Στο σημείο αυτό πρέπει να σημειωθεί ότι γίνεται αναφορά στα ανήλικα παιδιά και όχι στους ενηλίκους που μπορούσαν να σπουδάσουν δίπλα σε φιλοσόφους και σε φιλοσοφικές σχολές, μοναδικές και ανεπανάληπτες για την ανθρωπότητα.

Οι ανήλικοι, λοιπόν, διδάσκονταν την βασική εκπαίδευση από 4 δασκάλους: τον «γραμματιστή΄΄, τον δάσκαλο της μουσικής, τον γυμναστή και τον χοροδιδάσκαλο. Η γυμναστική αγωγή των νέων αναλύθηκε στην προηγούμενη ενότητα.

Τα παιδιά διδάσκονταν από τον γραμματιστή ανάγνωση και γραφή. Επίσης, τα παιδιά διδάσκονταν ποίηση όπως του Ομήρου και του Ησιόδου και μάθαιναν από την αρχή της εκπαίδευσής τους να αποστηθίζουν ποιήματα. Όταν μάθαιναν ανάγνωση και γραφή, τότε διάβαζαν και αποστήθιζαν ποιήματα μεγάλων ποιητών της εποχής. Πέρα από την ανάγνωση, την γραφή και την διείσδυση των νέων στα κείμενα των σοφών της εποχής, η μουσική θεωρείτο απαραίτητο στοιχείο στην αγωγή τους.

Στην αρχαία Ελλάδα ο «μουσικός ανήρ΄΄ ήταν ο μορφωμένος άνθρωπος. Ως γνωστόν, η διδασκαλία της μουσικής στην αρχαία Ελλάδα προηγήθηκε από αυτή των γραμμάτων. Η μουσική εκπαίδευση περιλάμβανε την διδασκαλία μουσικού οργάνου, τραγουδιού και χορού. Τα παιδία διδάσκονταν από τον "κιθαριστή" λύρα ή αυλό.

Το παίξιμο της λύρας συνοδευόταν από την απαγγελία στίχων λυρικών ποιημάτων ή από τραγούδια συχνά ηρωικά κατορθώματα. Από εκεί βγήκε και η λυρική ποίηση.

Στην αρχαία Ελλάδα δεν επικρατούσε η αδιαφορία, η φασαρία και η ανοησία των σύγχρονων μαθητών. Κατά την διάρκεια των μαθημάτων οι νέοι στέκονταν σοβαροί, δεν μιλούσαν μεταξύ τους και παρακολουθούσαν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον την διδασκαλία. Κανένα εκπαιδευτικό σύστημα και κανένας δάσκαλος δεν κατάφερε ποτέ στην ιστορία να κρατήσει πραγματικά το ενδιαφέρον των μαθητών.

Στην αρχαία Ελλάδα οι μαθητές αγαπούσαν το σχολείο το οποίο δεν τους πίεζε να βαθμοθηρούν για να φοιτήσουν σε κάποιοι πανεπιστήμιο, ούτε τους πίεζε και τους καθιστούσε ανταγωνιστές από την τρυφερή τους ηλικία με διάφορες εξετάσεις, «credits΄΄ και βαθμολογίες που τα σύγχρονα γελοία εκπαιδευτικά συστήματα όλου του κόσμου κάνουν.

Εξάλλου, όπως προαναφέρθηκε, σήμερα η εκπαίδευση αποσκοπεί στην μετάδοση στείρων γνώσεων και στην παραγωγή επαγγελματιών. Επίσης, ο εκπαιδευτικός με την υποκειμενική του αξιολόγηση κολλάει μια ταμπέλα στον νέο λέγοντας του ότι είναι «καλός΄΄ ή «κακός΄΄ μαθητής ή φοιτητής, τουτέστιν άχρηστος … Ποίος, όμως, είναι ο αλάνθαστος που θα κρίνει έναν άνθρωπο και μάλιστα έναν νέο και θα καθορίσει την μετέπειτα επαγγελματική και κοινωνική του ζωή;

Η αγάπη των Αθηναίων νέων για το σχολείο φαίνεται από το μάθημα της μουσικής στο οποίο πήγαιναν παραταγμένοι σε ομάδες και σιωπηροί, χωρίς να οχλαγωγούν – όπως οι σημερινοί νέοι.

Στα μαθήματα αναφέρθηκε ότι οι νέοι παρέμεναν κόσμιοι και σοβαροί, δεν έκαναν αστεία και ποτέ δεν αντιμιλούσαν στον δάσκαλο, κάτι που γίνεται κατά κόρον σήμερα. Εντούτοις, αν κάποιος μαθητής έδειχνε ασέβεια στο μάθημα και γελούσε ή έκανε φασαρία, τότε ο δάσκαλος τον χτυπούσε.

Σήμερα, οι δάσκαλοι φοβούνται να ρίξουν ένα χαστούκι ή με το ραβδί να χτυπήσουν τα χέρια ενός άτακτου μαθητή, για να μην μηνυθούν από τους γονείς του και χάσουν την δουλεία τους από την πειθαρχική επιτροπή του υπουργείου παιδείας. Και όμως, χωρίς να προτείνεται το (πάλαι ποτέ) δεσποτικό γερμανικό σύστημα πληροφορίες.
, είναι εμφανές ότι η αντιμετώπιση των άτακτων μαθητών στην αρχαία Αθήνα σωφρόνιζε τους ιδίους και παραδειγμάτιζε τους άλλους.

Οι νέοι στην αρχαία Ελλάδα, εν αντιθέσει με τους σημερινούς νέους, έδειχναν σεβασμό στους μεγαλυτέρους και τους δασκάλους τους, και ας λέει ο κωμωδιογράφος Αριστοφάνης (445 -385 π.Χ.) ότι πείραζαν τους γέροντες. Ο Αριστοφάνης, επί τη ευκαιρία, είναι γνωστός για την υπερβολή του (…ποιητική αδεία) και δεν μπορεί να προσφέρει αξιόπιστες ιστορικές
Γνωστό παράδειγμα είναι το πώς παρουσιάζει τον Σωκράτη. Επιστρέφοντας στους νέους της Αθήνας, οι «σωφρονιστές΄΄ και οι παιδαγωγοί ήταν αυτοί που επέβλεπαν τη συμπεριφορά τους που έπρεπε να ήταν κοσμία.

Οι νέοι στέκονταν μπροστά στους ηλικιωμένους σιωπηρά, χωρίς να μιλούν – εκτός αν τους ρωτούσαν κάτι. Αν ήθελαν να πουν κάτι το έλεγαν χαμηλοφώνως, μιας και η δυνατή φωνή (που έχουν οι νέοι σήμερα) έδειχνε κακή αγωγή. Η ζωή των νέων στην αρχαία Ελλάδα ήταν γενικά συγκρατημένη, ενώ οι σύγχρονοι νέοι έχουν χάσει το μέτρο.

Οι Έλληνες έφηβοι είχαν για διασκέδαση τις παλαίστρες, τα δημόσια γυμναστήρια και τις εορτές. Μάλιστα στα Παναθήναια της Αθήνας, εορτή προς τιμήν της πολιούχου θεάς Αθηνάς, συμμετείχαν στην πομπή του πέπλου της προς το Ερέχθειο, ως αναβάτες σε άλογα, γεμίζοντας με μεγάλη περηφάνια τους Αθηναίους πολίτες. Οι νέοι δεν είχαν δικαίωμα να μπουν στην αγορά (τόπος συνάθροισης των Αθηναίων), ούτε στην Ηλιαία (δικαστήριο της Αθήνας).


Όπως προαναφέρθηκε, οι νέοι σέβονταν τους δασκάλους τους. Αυτό το έκαναν, όχι από φόβο ή ιδιοτέλεια όπως οι σύγχρονοι νέοι που άλλωστε η πλειοψηφία τους δεν σέβεται τους δασκάλους, αλλά επειδή συνειδητοποιούσαν τον παιδαγωγικό ρόλο του δασκάλου και γοητεύονταν από την μαγεία της εκπαίδευσης που δέχονταν. Αναγνώριζαν ότι η σωματική και η ηθικοπνευματική τους αγωγή τους οδηγούσε στην ευδαιμονία, όπως άλλωστε συμφωνούσε και ο Πλάτωνας.

Οι νέοι της Αθήνας συμμετείχαν στις εορτές της πόλεως με χορούς και χορωδίες. Τις εορτές αυτές αναλάμβαναν να χρηματοδοτήσουν υποχρεωτικά οι χορηγοί που ήταν εύποροι Αθηναίοι!!! Η χρηματοδότηση αυτή ονομαζοταν «χορηγία΄΄ και δεν έχει καμία σχέση με τους συγχρόνους χορηγούς (μάλλον σπόνσορες να τους αποκαλούμε), δηλαδή τις πολυεθνικές και τις μεγάλες εταιρίες που αυτοπροβάλλονται και πλουτίζουν από την διαφήμιση.
αισθάνεται για αυτούς περήφανο;

Στην αρχαία Αθήνα οι χορηγοί, οι πλούσιοι της πόλης, με δικά τους έξοδα πλήρωναν χοροδιδασκάλους που μάθαιναν στους νέους χορό και τραγούδι λυρικών ποιημάτων τα οποία και παρουσίαζαν στα θέατρα και στις διάφορες εορτές, μπροστά στο περήφανο για τα νιάτα του αθηναϊκό κοινό. Σήμερα ποίο κράτος δίδει σημασία στην αγωγή των νέων και
Δεν είναι αλήθεια ότι η σημερινή κοινωνία προτιμάει μια νεολαία με μονοδιάστατη υπερεξειδικευμένη παιδεία και αδιάφορη για τα πάντα εκτός από την καλοπέραση, την καριέρα και το χρήμα; Στις θεοκρατικές χώρες τους προτιμάνε αμόρφωτους και θρησκευτικά φανατισμένους, έρμαια του κάθε δικτάτορα … Δεν είναι, λοιπόν, τυχαίο ότι η ενότητα αυτή είναι σημαντική.

Στην αρχαία Αθήνα ο πολίτης είχε σχέση παιδιού προς μητέρας με την πολιτεία και απολάμβανε τα αγαθά της όπως την εκπαίδευση και της φιλοσοφικές της σχολές, το θέατρο, τους αγώνες, τις εορτές, τον αθλητισμό και γενικά τον πολιτισμό της. Γι’ αυτό, όπως προαναφέρθηκε, οι Αθηναίοι αυτοθυσιαζόταν στον πόλεμο, όχι μόνον για να μην χάσουν οι ίδιοι τα αγαθά της πόλης τους, αλλά να μην τα χάσουν οι επερχόμενες γενιές. Αυτό ήταν το αποτέλεσμα της αρχαιοελληνικής παιδείας: η αρμονική, διαλεκτική σχέση πολίτη πολιτείας και η ανάδειξη της νέας γενιάς.

Οι νέοι στην Αθήνα, έπειτα από την βασική τους εκπαίδευση, έπαιρναν ανώτερη μόρφωση. Διδάσκονταν γεωμετρία, μαθηματικά, φυσική, αστρονομία, ιατρική, ρητορική, φιλοσοφία και διάφορες τέχνες. Στην αρχαία Αθήνα οι νέοι μπορούσαν να μαθητεύσουν δίπλα σε κάποιον φιλόσοφο ή σοφιστή. Αυτοί δίδασκαν επί πληρωμή, με κάποιες εξαιρέσεις όπως του Σωκράτη και του σκυλοσόφου Διογένη.

Οι σοφιστές και οι φιλόσοφοι δίδασκαν συνήθως στις στοές. Στην αρχαία Αθήνα υπήρχε η Ακαδημία του Πλάτωνα, η Περιπατητική σχολή του Αριστοτέλη, η ρητορική σχολή του Ισοκράτη, η σχολή του Επίκουρου, η Στοά του Ζήνωνα, η Κυνική σχολή του Αντισθένη, η Κυρηναϊκή σχολή του Αρίστιππου από την Κυρήνη (ελληνική αποικία στη Λιβύη) και η Μεγαρική σχολή του Ευκλείδη από τα Μέγαρα. Ιατρικές σχολές υπήρχαν στο νησί Κω – υπό την διεύθυνση του Ιπποκράτη, στην Πέργαμο (ελληνική πόλη στην Μ.Ασία), στην Κυρήνη, στον Κρότωνα (ελληνική αποικία στην Κάτω Ιταλία) υπό την διεύθυνση του Αλκμαίονα, και αλλού.

Στην αρχαία Ελλάδα δινόταν τεραστία σημασία στην αγωγή, την εκπαίδευση και την παιδεία των νέων. Σήμερα δίδεται έμφαση μόνον στην στείρα και μονοδιάστατη εκπαίδευση που αποτελεί υποσύνολο της παιδείας … Τελικά, η αρχαιοελληνική παιδεία προβάλλεται ως ανεπανάληπτο επίτευγμα, μιας και αναδεικνύεται ως η μοναδική που ανέδειξε την προσωπικότητα των νέων και δεν τους αντιμετώπισε ως νούμερα ενός σχολείου.

Σκοπός της αρχαιοελληνικής παιδείας ήταν η απόκτηση του αγαθού και του κάλλους, δηλαδή η ανάπτυξη του πνεύματος, της ψυχής και του σώματος. Έτσι, η πολιτεία αποσκοπούσε στην συγκρότησή της από ώριμους πολίτες με ηθικοπνευματική καλλιέργεια και σωματική ευεξία. Άλλωστε, οι Αθηναίοι πολίτες του 5ου π.Χ αιώνα, μεσώ της εκκλησίας του δήμου και της Βουλής των πεντακόσιων, αποφάσιζαν για την τύχη της πόλης. Δεν αποφάσιζε κάποιος τύραννος ή βασιλιάς ή αρχηγός ή με τα σημερινά δεδομένα κάποια κυβέρνηση που «αντιπροσωπεύει΄΄ το λαό…

Η αγωγή των Αθηναίων έφηβων περιλάμβανε και την τέχνη του πόλεμου, γιατί ήταν οι μελλοντικοί στρατιώτες που θα προστάτευαν την πόλη από τους πολέμιούς της.

Έτσι, ο λαός όριζε τους «παιδοκρίτες΄΄ και ειδικούς δασκάλους που μάθαιναν στους εφήβους να μάχονται σαν οπλίτες και τους ασκούσαν στα όπλα (ξίφος, ακόντιο, δόρυ, τόξο, σφενδόνα).

Η αγωγή των νέων στην Αθήνα κρατούσε ως τα 18 τους χρόνια, δηλαδή ως την ενηλικίωσή τους. Στα 18 τους οι νέοι γίνονταν πλέον Αθηναίοι πολίτες (αν οι γονείς τους ήταν Αθηναίοι), αποκτούσαν πολιτικά δικαιώματα και εντάσσονταν στην στρατιωτική δύναμη της πόλης.

Όταν έφτανε τα 18 του ο Αθηναίος έφηβος έδινε τον «όρκο των εφήβων΄΄ στο ιερό της Αλιαύρου που βρισκόταν βόρεια της Ακροπόλεως.

Ο όρκος των εφήβων έλεγε:

"Δεν θα ντροπιάσω τα ιερά μου όπλα, δεν θα εγκαταλείψω στη μάχη τον συμπολεμιστή μου, θα αγωνισθώ για τα ιερά και την πόλη μου και θα την παραδώσω, όχι μικρότερη απ ότι την παρέλαβα, αλλά μεγαλύτερη και ισχυρότερη, όσο οι δυνάμεις μου και οι συμπολίτες μου με βοηθήσουν. Θα υπάκουω στους άρχοντες και στους νόμους, τόσο τους ισχύοντες, όσο και σε αυτούς που θα θεσπιστούν στο μέλλον.

Αν οποιοσδήποτε προσπαθήσει να ανατρέψει τους νόμους, θα τον εμποδίσω με σθένος και με την βοήθεια των συμπολιτών μου. Θα τιμώ πάντοτε τους πατέρες (προγόνους) μου και παίρνω για μάρτυρές μου: τους θεούς, τα όρια της πατρίδος μου, τα σιτηρά, τα αμπέλια, τις ελιές, τις συκιές, τα κριθάρια και όλα τα αγαθά που αυτή προσφέρει".

Η αρχαία Αθήνα φρόντιζε οικονομικά τις χήρες και τα ορφανά των πεσόντων στον πόλεμο. Σημειώνεται ότι η Αθήνα ήταν η μοναδική πόλη όπου γινόταν η μεγαλειώδης τιμητική πομπή του "Επιταφίου" για τους πεσόντες στη μάχη οι οποίοι θάβονταν σε περίλαμπρο τάφο και η αυτοθυσία τους για την πόλη ήταν η μέγιστη τιμή που μπορούσε να νιώσει η οικογένειά τους και οι απόγονοί τους.

Σε ό,τι αφορά την ανατροφή των ορφανών των νεκρών ανδρών, αυτή άρχιζε από τη στιγμή του θανάτου του πατέρα τους και κρατούσε μέχρι τα 18 τους χρόνια, όποτε και ενηλικιώνονταν. Η πολιτεία, λοιπόν, γινόταν κηδεμόνας των ορφανών. Το τέλος της κηδεμονίας αυτής γινόταν με μια δημόσια εκδήλωση στο θέατρο του Διονύσου, κατά την διάρκεια της εορτής των Μεγάλων Διονυσίων.

Κατά τον Αθηναίο ρήτορα Αισχύνη (389 – 314 π.Χ.), πριν αρχίσουν στο θέατρο οι δραματικοί αγώνες των ποιητών (το δράμα που δημιουργήθηκε στην αρχαία Ελλάδα περιλαμβάνει την τραγωδία, την κωμωδία και το σατυρικό δράμα) κάποιος κήρυκας παρουσίαζε στο κοινό τους ορφανούς εφήβους που πλέον είχαν ενηλικιωθεί.

Οι νέοι αυτοί κρατούσαν στα χέρια τους την πανοπλία του οπλίτη που η πολιτεία τους είχε δωρίσει τιμητικά.Τότε ο κήρυκας σήμαινε τη λήξη της κηδεμονίας από την πολιτεία και έλεγε ότι οι νέοι αυτοί μπορούσαν να συνεχίσουν μόνοι τη ζωη τους, με την αγάπη όλων των Αθηναίων συμπολιτών τους.

Προαναφέρθηκε ότι η καθημερινή ζωή των νέων στην αρχαία Ελλάδα περιλάμβανε την σχολική εκπαίδευσή τους σε δασκάλους και αργότερα σε φιλοσόφους ή σοφιστές, την μουσική αγωγή τους, την ενασχόλησή τους με τον χορό, την απαγγελία και το τραγούδι ποιημάτων και επών και την αθλητική αγωγή τους στα γυμναστήρια (για αθλητισμό βλ.Κεφ. "Ο αθλητισμός στην αρχαία Ελλάδα").

Στην αρχαία Ελλάδα, όπως σε όλες τις κοινωνίες σε όλο τον κόσμο, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, αντιμετώπισαν τα θέματα της ομοφυλοφιλίας και της σεξουαλικής παιδοφιλίας. Αυτοί οι άνθρωποι σαν σήμερα αποτελούσαν ένα πολύ μικρό μέρος του πληθυσμού...

Πολλά "Κράτη Πόλης" στην αρχαία Ελλάδα όπως η Αθήνα είχαν θεσπίσει νόμους για την αντιμετώπιση αυτών των θεμάτων. Στο ζήτημα της ομοφυλοφιλίας επιβλήθηκαν αυστηρές κυρώσεις για όσους κρίθηκαν ένοχοι για αυτές τις παραβάσεις. Για παράδειγμα, να χάσουν όλα τα πολιτικά τους δικαιώματα και πολλά άλλα.

Όσο για εκείνους που κρίνονται ένοχοι στον τομέα της σεξουαλικής παιδεραστίας, είχαν επιβληθεί ορισμένες πολύ δρακόντειες κυρώσεις, σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμη και η θανατική ποινή μπορεί να εφαρμοστεί.

Ωστόσο, η Ελληνική Θρησκεία δεν εξέφρασε καμία γνώμη σε αυτά τα θέματα. Δεν υποστήριξε ούτε μίλησε κατά αυτών των πρακτικών.

Σήμερα στον 21ο αιώνα συνειδητοποιούμε ότι τα άτομα που είναι ομοφυλόφιλοι γεννιούνται συνήθως με το DNA που τους ωθεί να ζήσουν έναν ομοφυλοφιλικό τρόπο ζωής και έχει νομιμοποιηθεί στις περισσότερες πολιτισμένες χώρες, ώστε αυτοί οι άνθρωποι να μην γίνονται θύματα ή να υφίστανται διακρίσεις εναντίον τους. Δεν διώκονται πλέον.

Στον τομέα της παιδεραστίας μπορεί να υπάρξει μόνο μία απόφαση που πρέπει να επικρατήσει. Δηλαδή αυτή η πρακτική να παραμείνει για πάντα παράνομη και ότι τα παιδιά του κόσμου μας θα προστατευτούν. Ότι τα ανθρώπινα δικαιώματά τους θα είναι για πάντα στην πρώτη γραμμή του πολιτισμένου μας κόσμου και δεν θα τεθούν ποτέ σε κίνδυνο.

..............................................

In ancient Greece as in all societies all over the world from antiquity until today faced the issues of homosexuality and sexual pedophilia. These people like today made up a very small portion of the population.

Many Greek City States such as Athens had enacted laws to deal with these matters. In the issue of homosexuality some tough penalties applied for those found guilty of these transgressions. For example they would lose all of their political rights and much more.

As for those found guilty in the domain of sexual pedophilia some very draconian penalties were introduced, in some cases even the death penalty could be applied.

However the Hellenic Religion did not express any opinions in these matters. It did not support or speak out against these practices.

Today in the 21st century we realize that people who are homosexuals are normally born with the DNA that induces them to live a homosexual lifestyle and it has been legalized in most civilized countries so that these people are not victimized or discriminated against. They are no longer persecuted.

In the domain of pedophilia there can only be one decision that must prevail. That is that this practice will forever remain illegal and that the children of our world will be protected. That their human rights will forever be at the forefront of our civilized world and they will never be compromised.


 Ελευθερία = η απουσία εξαναγκασμου και καταπίεσης και κάθε επιμέρους δικαίωμα που αυτή συνεπάγεται. Η απουσία ξένης κατοχής ή τυραννίας.

Αναρχία = ή αταξία, το χάος ως αποτέλεσμα της απουσίας της κρατικής παρέμβασης ή γενικότερα της έλλειψης ρυθμιστικών κανόνων.

ΠΛΟΎΤΑΡΧΟΣ

 

 

Freedom = the absence of coercion and oppression and every individual right that this implies. The absence of foreign occupation or tyranny.

Anarchy = or disorder, chaos as a result of the absence of government intervention or more generally the lack of regulatory rules.

Plutarch.

................................................

"Οι πιο κουρασμένοι άνθρωποι...

Οι πιο κουρασμένοι άνθρωποι είναι αυτοί που κρατούν ισορροπίες.

Αυτοί που παλεύουν να μην ξεφύγει μια κατάσταση.

Αυτοί που προσπαθούν να μην πληγωθεί κανένας.

Αυτοί που σκέφτονται δυο και τρεις φορές για όλους και καταπίνουν χίλια δυο για το κοινό καλό.

Αυτοί που πονάν αλλά δεν το δείχνουνε, αυτοί που κουράζονται αλλά συνεχίζουν και παλεύουν.

Αυτοί που τους προσβάλλεις, αλλά δεν ανταποδίδουν…

Τους ανθρώπους που κρατούν ισορροπίες, κανείς δεν τους εκτιμά. Όλοι, τους θεωρούνε δεδομένους.

Άνοιξε τα μάτια σου…

Ξύπνα.

Τους ανθρώπους που κρατούν ισορροπίες, φρόντισε από σήμερα, να τους προσέχεις πιο πολύ.

Τους ανθρώπους που κρατούν ισορροπίες, φρόντισε από σήμερα, να τους αγαπάς λίγο παραπάνω."

(Via: Ελευθεριάδης Γ. Ελευθέριος) 

"The most tired people...

The most tired people are the ones who keep balance.

Those who fight to keep a situation from escaping.

Those who try not to hurt anyone.

Those who think twice and thrice about everyone and swallow a thousand and two for the common good.

Those who hurt but don't show it, those who get tired but continue and fight.

The ones you insult, but they don't reciprocate...

People who keep balance, no one appreciates them. Everyone takes them for granted.

Open your eyes…

Wake up.

The people who keep balance, take care from today, to pay more attention to them.

People who keep balance, take care from today, to love them a little more."

(Via: Eleftheriadis G. Eleftherios)